Σύμφωνα με το άρθρο 9 του Κανονισμού (Ε.Κ.), με αριθμό 44/2001 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Δικαστήριο:
|
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
|
Τόπος:
|
ΑΘΗΝΑ
|
Αριθ. Απόφασης:
|
379
|
Ετος:
|
2013
|
Περίληψη
Ασφάλιση αστικής ευθύνης από ατυχήματα αυτοκινήτων -
Διεθνής δικαιοδοσία επί ατυχήματος στην αλλοδαπή, κατά τον Καν (ΕΚ) 44/2001 -
Αναιρετικός λόγος για παρά το νόμο απόρριψη αγωγής λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας
-. Έλληνας υπήκοος, μόνιμος κάτοικος άλλου Κράτους - Μέλους (ΚΜ) της Ένωσης,
που ζημιώθηκε σε τροχαίο σε άλλο ΚΜ από όχημα οδηγούμενο από υπήκοο άλλον ΚΜ
με πινακίδες οχήματος άλλου ΚΜ και ασφαλισμένο σε ασφαλιστή επίσης άλλου ΚΜ
που δεν κάλυπτε ελληνικό κίνδυνο, δεν μπορεί ν' ασκήσει ευθεία αγωγή κατά του
ασφαλιστή στην Ελλάδα. Το δικαίωμα να εναγάγει τον ασφαλιστή στην χώρα της
υπηκοότητας του που προβλέπει το αρ. 9 του Κανονισμού 44/2001 προϋποθέτει ο
ενάγων να είναι μόνιμος κάτοικος της χώρας αυτής. Η παράδοση του
ασφαλιστηρίου στον ζημιωθέντα και η εντεύθεν (με την άσκηση της αγωγής)
σύναψη σωρευτικής αναδοχής χρέους κατ' αρ. 43 παρ. 6 ν. 2696/1999 δεν
καθιδρύει δικαιοδοσία, λόγω του άτι υπερισχύει ο εν λόγω Κανονισμός. Ο
αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου, για ατύχημα που
έγινε εκεί, μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος
ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία
την οποία υπέστη από αυτό (βλ. και ΑΠ 37/12, 487/11, 640/10, 2163/09. (ΑΠ
2163/2009, ΑΠ 640/2010, ΑΠ 37/2012). Η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για
έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον λόγο αναιρέσεως της ΚΠολΔ 559 αρ. 14 (ΟλΑΠ
2/99. Σημ.: Ενώ, η αντίστροφη περίπτ. δηλ. η εκδίκαση της υπόθεσης από το
δικαστήριο, παρά την έλλειψη δικαιοδοσίας, ιδρύει τον αναιρετικό λόγο από την
ΚΠολΔ 559 αρ. 4).
|
Κείμενο Απόφασης
Αριθμός 379/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Γεώργιο Γιαννούλη,
Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Γρηγόριο Κουτσόπουλο, Παναγιώτη Ρουμπή,
Δημητρούλα Υφαντή και Βασίλειο Λαμπρόπουλο, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια
συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 25 Ιανουαρίου 2013, με την παρουσία και
της Γραμματέως Ελένης Τσιουρή, για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Β. Β.,
κατοίκου ... ο οποίος εκπροσωπήθηκε δια της πληρεξουσίας δικηγόρου του
Λαμπρινής Κουλούρη η οποία παραστάθηκε με δήλωση κατ'αρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ
και κατέθεσε προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου: Της
ασφαλιστικής εταιρίας με την επωνυμία "Offentliche Versicherungen
Sachsen-Anhalt", που εδρεύει στη ... νομίμως εκπροσωπούμενη, η οποία
εκπροσωπήθηκε δια της πληρεξουσίας δικηγόρου της Εύας
Τσελώνη-Παρασκευοπούλου, βάσει δηλώσεως κατ' άρθρο 242 παρ.2 ΚΠολΔ και
κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με
την 5-8-2005 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές
Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις:4858/2006 οριστική του ίδιου
Δικαστηρίου και 4976/2010 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας
απόφασης ζητεί o αναιρεσείων με την από 6-9-2011 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης
αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως
σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης, Βασίλειος Λαμπρόπουλος,
ανέγνωσε την από 7-4-2012 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη
της αιτήσεως αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ο από τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ.11 περ.γ' ΚΠολΔ
προβλεπόμενος λόγος αναιρέσεως ιδρύεται, αν το δικαστήριο της ουσίας, για το
σχηματισμό της κρίσης του επί ουσιώδους για την έκβαση της δίκης ζητήματος,
δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικό μέσο, όπως είναι τα έγγραφα που οι διάδικοι
επικαλέστηκαν και προσκόμισαν προς απόδειξη ή ανταπόδειξη ισχυρισμών, που
ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Από τη διάταξη αυτή, σε
συνδυασμό με εκείνες των όρθρων 106, 237 παρ.1 στοιχ. β', 453 και 524 παρ.1
ΚΠολΔ προκύπτει, ότι το δικαστήριο οφείλει να λάβει υπόψη τα νομίμως
προσκομιζόμενα αποδεικτικά μέσα. Και έχει μεν υποχρέωση το δικαστήριο να
αιτιολογήσει την απόφασή του, να αναφέρει δηλαδή τους λόγους που το οδήγησαν
στο σχηματισμό της δικανικής του πεποίθησης, επί ουσιώδους για την έκβαση της
δίκης ισχυρισμού, όχι όμως και να κάνει ειδική μνεία καθενός από τα
αποδεικτικό μέσα, τα οποία επικαλέστηκαν και προσκόμισαν οι διάδικοι για
άμεση ή έμμεση απόδειξη. Αν όμως από το όλο περιεχόμενο της απόφασης δεν
καθίσταται αδιστάκτως βέβαιο, ότι για το σχηματισμό της δικανικής του
πεποίθησης επί ουσιώδους για την έκβαση της δίκης ζητήματος, έλαβε υπόψη και
συνεκτίμησε όλα το αποδεικτικά μέσα, τότε ιδρύεται ο από τη διάταξη αυτή
λόγος αναιρέσεως. Από την προσβαλλόμενη απόφαση του Εφετείου προκύπτει, ότι
αυτό απέρριψε την έφεση του εκκαλούντος και ήδη αναιρεσείοντος κατά της υπ'
αριθμ. 4858/2006 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, το οποίο είχε
απορρίψει την από 5-8-2005 αγωγή του, δεχόμενο ότι δεν θεμελιώνεται διεθνής
δικαιοδοσία των "Ελληνικών πολιτικών δικαστηρίων" επειδή στρέφεται
κατά αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρείας και ο ίδιος (αναιρεσείων-ενάγων)
μόνιμος κάτοικος αλλοδαπής, αφού έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε τα επικαλούμενα
και νομίμως προσκομιζόμενα από τους διαδίκους έγγραφα, όπως βεβαιώνεται απ'
αυτή. Από τη βεβαίωση αυτή του Εφετείου, το οποίο έκανε δεκτή σχετική ένσταση
της εναγόμενης-εφεσίβλητης και ήδη αναιρεσίβλητης αλλοδαπής ασφαλιστικής
εταιρείας αδιστάκτως προκύπτει ότι το δικαστήριο για το σχηματισμό της κρίσης
του έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε, μαζί με τα λοιπά αποδεικτικά μέσα και τα από
τον αναιρεσείοντα επικαλούμενα έγγραφα, μερικά εκ των οποίων αντικρούει με
ειδική αναφορά. Επομένως, ο πρώτος λόγος αναιρέσεως με τον οποίο ο
αναιρεσείων προβάλλει την αιτίαση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση υπέπεσε στην
πλημμέλεια του άρθρου 559 αριθ. 11 περ.γ' ΚΠολΔ είναι αβάσιμος και
απορριπτέος.
Ο Κανονισμός (Ε.Κ.), με αριθμό 44/2001 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο
άρθρο 9 ορίζει τα ακόλουθα: "1.- Ο ασφαλιστής που έχει την κατοικία του
στο έδαφος κράτους-μέλους μπορεί να εναχθεί: α) ενώπιον των δικαστηρίων του
κράτους-μέλους όπου έχει την κατοικία του ή β) σε άλλο κράτος-μέλος, εφ' όσον
την αγωγή έχει ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος του ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο
δικαιούχος, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου όπου ο ενάγων έχει την κατοικία
ή ....., γ)....., 2 .....". Εξ
άλλου στο άρθρο 11 του άνω Κανονισμού (άρθρ. 10 Συμβάσεως Βρυξελλών), με
τίτλο "προσεπίκληση και ευθεία αγωγή" ορίζονται τα ακόλουθα: 1) Σε
υποθέσεις ασφάλισης αστικής ευθύνης, ο ασφαλιστής μπορεί επίσης να
προσεπικληθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει επιληφθεί της αγωγής του
ζημιωθέντος κατά του ασφαλισμένου, αν το δίκαιο του δικαστηρίου το επιτρέπει. 2) Οι
διατάξεις των αρθρ. 8, 9 και 10 εφαρμόζονται σε περίπτωση ευθείας αγωγής του
ζημιωθέντος κατά του ασφαλιστή, εφ' όσον η ευθεία αγωγή επιτρέπεται".
Εν' όψει της παραπομπής της παρ. 2 του άρθρου 11 του άνω Κανονισμού στο
αρθρ. 9 του ίδιου Κανονισμού, γεννήθηκε το ζήτημα κατά πόσο ο ζημιωθείς σε
αυτοκινητικό ατύχημα δύναται να χαρακτηρισθεί ως δικαιούχος, κατά την έννοια
της β' περιπτώσεως της παρ. 1 του αρθρ. 9 του Κανονισμού. Η ερμηνευτική αυτή εκδοχή είναι
πρόδηλο, ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ζημιωθέντος, αφού για την περίπτωση
που αυτός χρειασθεί να ασκήσει αγωγή για την κατίσχυση των αξιώσεών του έχει
τη δυνατότητα να εγείρει αυτή και ενώπιον δικαστηρίου της χώρας κατοικίας του
με προφανή τα εντεύθεν γι' αυτόν πλεονεκτήματα. Εν' όψει δε της
αμφισβητήσεως που δημιουργήθηκε για το ανωτέρω ζήτημα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών
Κοινοτήτων (ΔΕΚ) ύστερα από την αποστολή σχετικού ερωτήματος από το Γερμανικό
Ακυρωτικό αποφάνθηκε ως ακολούθως:
Η παραπομπή του άρθρου 11 παρ. 2 του Κανονισμού (Ε.Κ) 44/2001 του Συμβουλίου
της 22-12-2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία την αναγνώριση και εκτέλεση
αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 παρ.1 στοιχείο β'
του Κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια, ότι ο ζημιωθείς
μπορεί να ασκήσει ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου της κατοικίας του σε
κράτος-μέλος ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον το οικείο δίκαιο
επιτρέπει την άσκηση τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει την έδρα του στο
έδαφος κράτους-μέλους. Ήδη τέτοια ρύθμιση εισάγεται με το άρθρο 5 της Πέμπτης Κοινοτικής Οδηγίας της 11-5-2005, η οποία θα έπρεπε να καταστεί εσωτερικό δίκαιο μέχρι 11-6-2007. Με βάση τα όσα προεκτέθηκαν ο αλλοδαπός ασφαλιστής του
ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και
μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση
αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη από αυτό (ΑΠ 2163/2009, ΑΠ
640/2010, ΑΠ 37/2012).
Εξ' άλλου, κατά το άρθρο 559
αριθ. 14 περ. α' ΚΠολΔ ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και αν το δικαστήριο παρά το
νόμο κήρυξε απαράδεκτο. Κατά συνέπεια η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για
έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον ως άνω λόγο αναιρέσεως (ΑΠ (Ολ.) 2/1999).
Στην προκειμένη περίπτωση το Εφετείο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχθηκε
τα ακόλουθα: "...... Στην προκείμενη περίπτωση, με την υπό κρίση από
5-8-2005 (αριθμ. έκθ. κατάθ…/ 6864/5-8-2005) αγωγή ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου
(Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών), ιστορείται ότι από υπαιτιότητα του οδηγού του,
με Γερμανικές πινακίδες κυκλοφορίας, ... φορτηγού οχήματος, το οποίο ήταν ασφαλισμένο
στην πρώτη εναγομένη, εδρεύουσα στο ... ασφαλιστική εταιρεία με την επωνυμία
"Offntliche Versicherungen Sachsen-Anhalt", προκλήθηκαν φθορές και
βλάβες, σε ατύχημα που συνέβη στην … και κάτω από τις ιστορούμενες συνθήκες, στον
επίσης με Γερμανικές πινακίδες κυκλοφορίας ... ελκυστήρα, ιδιοκτησίας του
ενάγοντος, Β. Β., ο οποίος είναι μόνιμος κάτοικος Ελλάδας .... Ζήτησε δε ο
ενάγων, όπως το αγωγικό αίτημα παραδεκτώς περιορίστηκε σε εν μέρει
αναγνωριστικό, με δήλωση της πληρεξούσιας δικηγόρου του καταχωρηθείσα στα
πρακτικά συνεδρίασης του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, α) να υποχρεωθούν οι
εναγόμενες εταιρείες μεν πρώτη ως ασφαλίζουσα το ζημιογόνο όχημα, αλλά και με
βάση τις διατάξεις περί σωρευτικής αναδοχής χρέους, λόγω της, κατ' άρθρον 43
παρ. 6 του Ν. 2696/1999, κατοχής από τον ζημιώσαντα οδηγό του ασφαλιστηρίου
συμβολαίου, η οποία ενέχει πρόταση της ασφαλιστικής εταιρείας για τη σύναψη
σωρευτικής αναδοχής χρέους, την οποία αποδέχθηκε ο ενάγων με την έγερση της
υπό κρίση αγωγής, η δε δεύτερη ως ειδική αντιπρόσωπος και διακανονίστρια
ζημιών της πρώτης εναγομένης αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρείας στην Ελλάδα,
άλλως με βάση τις διατάξεις περί σωρευτικής αναδοχής χρέους κατά τα
προεκτεθέντα, να του καταβάλουν, καθεμία σε ολόκληρο και νομιμοτόκως, το
συνολικό ποσόν των 14.135,16 €, ως αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση λόγω
ηθικής βλάβης και β) να αναγνωριστεί ότι οι εναγόμενες, με τις ίδιες ως άνω
ιδιότητες, είναι υποχρεωμένες να του καταβάλουν, καθεμία σε ολόκληρο και
νομιμοτόκως, το ποσόν των 70.550 €, ως αποζημίωση. Με τα παραπάνω εκτιθέμενα:
α) Όσον αφορά στην πρώτη εναγομένη αλλοδαπή ασφαλιστική εταιρεία με την
επωνυμία "Offntliche Versicherungen Sachsen-Anhalt", πρέπει να
λεχθούν τα ακόλουθα: Σύμφωνα με τις προεκτεθείσες σκέψεις (υπό στοιχείο
Π.Α.), ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί
να εναχθεί από τον παθόντα σε αυτοκινητικό ατύχημα ενώπιον Ελληνικού
δικαστηρίου, με αίτημα την επιδίκαση αποζημίωσης για τη ζημία την οποία αυτός
υπέστη, εφόσον όμως ο τελευταίος είναι μόνιμος κάτοικος Ελλάδας,
γεγονός, όμως, που αμφισβητείται από την πρώτη εναγομένη ασφαλιστική εταιρεία
η οποία παραδεκτώς πρόβαλε πρωτοδίκως και επαναφέρει ένσταση έλλειψης
δικαιοδοσίας των Ελληνικών δικαστηρίων για την υπό κρίση υπόθεση ως προς
αυτήν. Έτσι, από την ένορκη κατάθεση του μάρτυρα, Μ. Β., που εξετάστηκε στο
ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, η οποία περιέχεται στα ταυτάριθμα με
την εκκαλουμένη πρακτικά συνεδρίασης του ίδιου Δικαστηρίου και από τα
επικαλούμενα και προσκομιζόμενα ...
ουδόλως αποδεικνύεται ότι ο παθών από το ένδικο
ατύχημα ενάγων έχει μόνιμη κατοικία στην Ελλάδα. Ειδικότερα, αποδείχθηκε ότι
αυτός έχει την επαγγελματική του εγκατάσταση στη …, και δη ασκεί επιχείρηση διεθνών
μεταφορών, με έδρα …και με Γερμανικές πινακίδες κυκλοφορίας βλαβέντα στο ένδικο
ατύχημα ... ελκυστήρα. Στην άδεια κυκλοφορίας του ως άνω οχήματος ορίζεται
ρητά ότι ο ενάγων ιδιοκτήτης του είναι κάτοικος … και αναφέρεται ως διεύθυνση
της κατοικίας του η προανεφερθείσα. Η ίδια διεύθυνση αναγράφεται στα εκδιδόμενα
από αυτόν τιμολόγια, αλλά και στο από 16-8-2004 συνταχθέν δελτίο τροχαίου
ατυχήματος από την Περιφερειακή Αστυνομική Αρχή Karnten, (Τμήμα Οδικής
Κυκλοφορίας). Ακόμη και στην αλληλογραφία της δικηγορικής εταιρείας την οποία
αυτός συνεργάζεται, φέρεται πάντα ως κάτοικος …με την ίδια ως άνω διεύθυνση,
χωρίς να γίνεται πουθενά μνεία της αναγραφόμενης στο δικόγραφο της αγωγής και
επικαλούμενης ως διεύθυνσης του στην Ελλάδα (βλ. από 21-10-2004 και 21-9-2004
επικαλούμενα και προσκομιζόμενα έγγραφα). Και βέβαια μόνη η κατάθεση του
εξετασθέντος στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου μάρτυρα, Μ. Β., ότι
ο αδελφός του είναι κάτοικος Ελλάδας και ότι διατηρεί και γραφείο διεθνών
μεταφορών στην Ελλάδα για εσωτερικές μεταφορές προϊόντων, χωρίς τα παραπάνω
να συνεπικουρούνται και από άλλες, και μάλιστα έγγραφες, αποδείξεις που
ευχερώς θα μπορούσαν να προσκομιστούν, δεν είναι πειστική. Ακόμη, τα
επικαλούμενα από τον ενάγοντα στοιχεία, και ειδικότερα ότι αυτός διαθέτει
Ελληνικό κινητό τηλέφωνο, ότι κάνει μεταφορές προς και από Ελλάδα, έχει
Έλληνα δικηγόρο και Έλληνα οδηγό δεν αποδεικνύουν ότι αυτός έχει μόνιμη
κατοικία στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, πρέπει να γίνει δεκτή, ως ουσιαστικά
βάσιμη, η προβληθείσα από την πρώτη εναγομένη ένσταση έλλειψης δικαιοδοσίας
των Ελληνικών δικαστηρίων για την προκείμενη υπόθεση και για το λόγο αυτό
πρέπει η υπό κρίση αγωγή κατά το μέρος που στρέφεται κατ' αυτής να απορριφθεί
ως απαράδεκτη. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι θεμελιώνεται
δικαιοδοσία των Ελληνικών δικαστηρίων, αφού υπάρχει τοπική αρμοδιότητα αυτών,
λόγω της κατάρτισης στην Ελλάδα μεταξύ αυτού και της πρώτης εναγομένης
ασφαλιστικής εταιρείας σύμβασης σωρευτικής αναδοχής χρέους με μόνη την κατοχή
του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, η οποία αποτελεί πρόταση προς σύναψη της ως άνω
σύμβασης, και την εκ μέρους του αποδοχή της πρότασης αυτής με την έγερση της
υπό κρίση αγωγής, ελέγχεται απορριπτέος ως αβάσιμος. Και τούτο, διότι, αφενός
μεν από 1-3-2001 και εφεξής για τη διεθνή δικαιοδοσία μεταξύ των κρατών-μελών
της ΕΕ ισχύει άμεσα ο Κανονισμός 44/2001 του Συμβουλίου, με συνέπεια την
κατάργηση της Σύμβασης των Βρυξελλών και της διμερούς σύμβασης με τη
Γερμανία, ο δε Κανονισμός υπερισχύει κάθε τυχόν αντίθετης όμοιας διάταξης του
εσωτερικού δικαίου αφετέρου, υπό τα εκτιθέμενα, δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί
κατάρτιση σύμβασης σωρευτικής αναδοχής χρέους, κατ' άρθρο 43 παρ.6 του Ν.
2696/1999, εφόσον το ένδικο ατύχημα συνέβη στην …, ενώ η ως άνω διάταξη, η οποία,
εκτός του ότι έχει άλλες προϋποθέσεις εφαρμογής (και δη την κατάθεση της ασφαλιστικής
βεβαίωσης στην Αστυνομική αρχή), αφορά τον ασφαλιστή που νόμιμα ασκεί
ασφαλιστικές εργασίες στην Ελλάδα, και όχι αλλοδαπή ασφαλιστική εταιρεία ....".
Έτσι που έκρινε το Εφετείο, αναφορικά με την απόρριψη της αγωγής του
αναιρεσείοντος, κατά της μόνης αναιρεσίβλητης αλλοδαπής ασφαλιστικής
εταιρείας, δεχόμενο, σύμφωνα με τα ανωτέρω ότι Έλλην υπήκοος, αλλά μόνιμος
κάτοικος αλλοδαπής, τραυματισθείς συνεπεία τροχαίου ατυχήματος στην αλλοδαπή
από αυτοκίνητο με αλλοδαπές πινακίδες κυκλοφορίες, οδηγούμενο από αλλοδαπό
οδηγό και ασφαλισμένο σε αλλοδαπή ασφαλιστική εταιρεία, μη ασκούσα
ασφαλιστικές δραστηριότητες στην ημεδαπή, δεν μπορεί να ασκήσει αγωγή
αποζημιώσεως, λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας, στα Ελληνικά πολιτικά δικαστήρια,
δεν παραβίασε τις ως άνω αναφερόμενες διατάξεις και δεν υπέπεσε στην
πλημμέλεια του αριθ. 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔ. Επομένως, ο δεύτερος λόγος
αναιρέσεως, κατ' ορθή εκτίμηση από τον αριθ. 14 περ.α' του ως άνω άρθρου 559
ΚΠολΔ είναι αβάσιμος και απορριπτέος. Κατ' ακολουθίαν όλων των
ανωτέρω πρέπει να απορριφθεί η ένδικη αίτηση αναιρέσεως και να καταδικαστεί ο
αναιρεσείων, λόγω της ήττας του, στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης
αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρείας (άρθρ. 176, 183 ΚΠολΔ), σύμφωνα με το
διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 6-9-2011 αίτηση αναιρέσεως κατά
της υπ' αριθ. 4976/2010 αποφάσεως του Εφετείου Αθηνών. Και
Καταδικάζει τον
αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης ασφαλιστικής εταιρείας
τα οποία ορίζει στο χρηματικό ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε,
στην Αθήνα, στις 15 Φεβρουαρίου 2013.
Δημοσιεύθηκε, σε δημόσια
συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 5 Μαρτίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
|
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Δικαστήριο:
|
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
|
Τόπος:
|
ΑΘΗΝΑ
|
Αριθ. Απόφασης:
|
442
|
Ετος:
|
2013
|
Περίληψη
Ασφάλιση αστικής ευθύνης από ατυχήματα αυτοκινήτων -
Δικαιοδοσία ελληνικών δικαστηρίων σε περίπτωση όπου το ατύχημα συνέβηκε στο
εξωτερικό - Διεθνής δικαιοδοσία επί ατυχήματος στην αλλοδαπή, κατά τον Καν
(ΕΚ) 44/2001 - Αναιρετικός λόγος για παρά το νόμο απόρριψη αγωγής λόγω
έλλειψης δικαιοδοσίας -. Ασφαλιστής ευθύνης από ατυχήματα αυτοκινήτου άλλου
Κράτους - μέλους (ΚΜ) , μη εργαζόμενος στην Ελλάδα, που ασφάλισε όχημα με
πινακίδες άλλου ΚΜ και που ζημίωσε σε άλλο ΚΜ μόνιμο κάτοικο Ελλάδος νομίμως
ενάγεται στην Ελλάδα με βάση το αρ. 9 του Κανονισμού 44/2001 που υπερισχύει
της διάταξης του αρ 43 παρ. 6 του, κατά τα άλλα, εφαρμοζόμενου, ν 2696/1999
που προβλέπει ότι η σωρευτική αναδοχή χρέους προϋποθέτει το τροχαίο να έχει
συμβεί στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το αρ. 3 της Οδηγίας 2009/103 (κω-δικ. έκδοση
της Οδηγίας για την ασφάλιση αστικής ευθύνης από την κυκλοφορία οχημάτων) σε
συνδυασμό μι: το αρ. 18 αυτής, οι ζημιωθέντες σε τροχαίο έχουν ευθεία αγωγή
κατά του ασφαλιστή αστικής ευθύνης. Συνεπώς και με μόνη την ως άνω νομική
βάση, ο μόνιμος κάτοικος Ελλάδος που ζημιώθηκε σε άλλο ΚΜ από όχημα
ασφαλισμένο σε ασφαλιστή του Κ Μ αυτού, έχει ευθεία αγωγή με βάση την Οδηγία
2009/103. Ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου,
για ατύχημα που έγινε εκεί, μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο
κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση
αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη από αυτό (βλ. και ΑΠ 37/12,
487/11, 640/10, 2163/09 (ΑΠ 2163/2009, ΑΠ 640/2010, ΑΠ 37/2012). Η εσφαλμένη
απόρριψη της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον λόγο αναιρέσεως της
ΚΠολΔ 559 αρ. 14 (ΟλΑΠ 2/99. Σημ.: Ενώ, η αντίστροφη περίπτ. δηλ. η εκδίκαση
της υπόθεσης από το δικαστήριο, παρά την έλλειψη δικαιοδοσίας, ιδρύει τον
αναιρετικό λόγο από την ΚΠολΔ 559 αρ. 4).
|
Κείμενο Απόφασης
Αριθμός 442/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Γεώργιο Γιαννούλη,
Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Γρηγόριο Κουτσόπουλο, Δημητρούλα Υφαντή,
Βασίλειο Λαμπρόπουλο και Μιλτιάδη Σπυρόπουλο, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια
συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 25 Ιαναουαρίου 2013, με την παρουσία και
της Γραμματέως Ελένης Τσιουρή, για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντα: Ι. Σ. του
Χ., κατοίκου ... ο οποίος εκπροσωπήθηκε δια της πληρεξουσίας δικηγόρου του
Λαμπρινής Κουλούρη, βάσει δηλώσεως κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε
προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου:
Ασφαλιστικής εταιρείας με την επωνυμία "Donau Allgemeine
Versicherungs-Aktiengesellschaft" που εδρεύει στην ... νομίμως
εκπροσωπούμενης, η οποία εκπροσωπήθηκε δια του πληρεξουσίου δικηγόρου της
Χρήστο Καραμανώφ, βάσει δηλώσεως κατ' άρθρο 242 παρ.2 ΚΠολΔ και κατέθεσε
προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με
την από 10-10-2007 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές
Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 134/2009 οριστική του ίδιου
Δικαστηρίου και 2352/2010 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας
απόφασης ζητεί o αναιρεσείων με την από 4-10-2010 αίτησή του.
Εκδόθηκε η 152/2012 απόφαση
του Αρείου Πάγου με την οποία κρίθηκε απαράδεκτη η συζήτηση της υπόθεσης και
την επανέφερε για συζήτηση ο αναιρεσείων με την από 8-3-2012 κλήση του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης
αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως
σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης, Γρηγόριος Κουτσόπουλος,
ανέγνωσε την από 11-11-2011 έκθεσή της κωλυομένης να συμμετάσχει στην σύνθεση
Αρεοπαγίτου Βασιλικής Θάνου-Χριστοφίλου, με την οποία εισηγήθηκε να γίνει
δεκτή κατά τους πρώτο, δεύτερο και τέταρτο λόγους αυτής, η αιτίαση για
αναίρεση της 2352/2010 απόφασης του Εφετείου Αθηνών.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ο Κανονισμός (Ε.Κ) με αριθμό 44/201 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων σε αστικές υποθέσεις στο άρθρο 9 ορίζει τα ακόλουθα: 1. Ο ασφαλιστής που έχει την
κατοικία του στο έδαφος κράτους - μέλους μπορεί να εναχθεί α) ενώπιον των
δικαστηρίων του κράτους - μέλους, όπου έχει την κατοικία του ή β) σε άλλο
κράτος-μέλος, εφ' όσον την αγωγή έχει ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος του
ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο δικαιούχος, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου
όπου ο ενάγων έχει την κατοικία ή ... γ)..., 2...". Εξ άλλου στο άρθρο 11 του άνω Κανονισμού (αρθρ.10
Συμβάσεως Βρυξελλών) με τίτλο "προσεπίκληση και ευθεία αγωγή"
ορίζονται τα ακόλουθα: 1) Σε υποθέσεις ασφάλισης αστικής ευθύνης, ο
ασφαλιστής μπορεί επίσης να προσεπικληθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει
επιληφθεί της αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλισμένου, αν το δίκαιο του
δικαστηρίου το επιτρέπει. 2)Οι διατάξεις των αρθρ. 8, 9 και,10 εφαρμόζονται
σε περίπτωση ευθείας αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλιστή, εφ' όσον η
ευθεία αγωγή επιτρέπεται". Εν όψει της παραπομπής
της παρ. 2 του άρθρου 11 του άνω Κανονισμού στο αρθρ. 9 του ιδίου Κανονισμού
γεννήθηκε το ζήτημα κατά πόσο ο ζημιωθείς σε αυτοκινητικό ατύχημα δύναται να
χαρακτηρισθεί ως δικαιούχος κατά την έννοια της β' περιπτώσεως της παρ. 1 του
αρθρ. 9 του Κανονισμού. Η ερμηνευτική αυτή εκδοχή είναι πρόδηλο ότι
εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ζημιωθέντος, αφού για την περίπτωση που αυτός
χρειασθεί να ασκήσει αγωγή για την διεκδίκηση των αξιώσεων του έχει τη
δυνατότητα να εγείρει αυτή και ενώπιον δικαστηρίου της χώρας της κατοικίας
του με προφανή τα εντεύθεν γι' αυτόν πλεονεκτήματα. Εν όψει δε της αμφισβητήσεως που
δημιουργήθηκε για το ανωτέρω ζήτημα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ)
ύστερα από την αποστολή σχετικού ερωτήματος από το γερμανικό Ακυρωτικό
αποφάνθηκε ως ακολούθως:
Η
παραπομπή του άρθρου 11 παρ. 2 του Κανονισμού (Ε.Κ.) 44/2001 του Συμβουλίου
της 22-12-2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και εκτέλεση
αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 παρ.1 στοιχείο β'του
κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια, ότι ο ζημιωθείς μπορεί
να ασκήσει ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου της κατοικίας του σε κράτος -
μέλος ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον το οικείο δίκαιο επιτρέπει την
άσκηση τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει την έδρα του στο έδαφος κράτους -
μέλους. Ήδη τέτοια ρύθμιση εισάγεται με το άρθρο 5 της πέμπτης Κοινοτικής Οδηγίας της 11-5-2005, η οποία θα έπρεπε να καταστεί εσωτερικό δίκαιο μέχρι 11-6-2007 και ήδη ενσωματώθηκε στο Ελληνικό Δίκαιο με το Ν.3746/16-2-2009. Με βάση τα όσα προεκτέθηκαν ο
αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί να
εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού
δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη
από αυτό. Στην προκειμένη περίπτωση, το Εφετείο, με την αναιρεσιβαλλόμενη
απόφαση του δέχθηκε ότι: ο ενάγων-εφεσίβλητος και νυν αναιρεσείων (κάτοικος …)
ζητούσε, με την κρινόμενη αγωγή του να του επιδικασθεί αποζημίωση, προς
αποκατάσταση των ζημιών που υπέστη, εξ αιτίας του ενδίκου τροχαίου
ατυχήματος, που προκλήθηκε, την 6-12-2005, στην πόλη … της …, από υπαιτιότητα
του οδηγού του υπ' αριθμ. κυκλοφορίας ... ελκυστήρα, συνδεδεμένου με το
επικαθήμενο ... (με τόπο συνήθους στάθμευσης στην …), το οποίο (ζημιογόνο όχημα)
ήταν ασφαλισμένο στην εναγομένη -εκκαλούσα- νυν αναίρεσίβλητη ασφαλιστική εταιρεία,
που εδρεύει στη …, η οποία ευθύνεται, προς αποκατάσταση των ζημιών του ενάγοντα
κατά τα αρθ. 361 και 477 ΑΚ., διότι ο υπαίτιος οδηγός του ζημιογόνου οχήματος
κατέθεσε βεβαίωση ασφάλισης αυτού, η οποία ενέχει πρόταση της ασφαλίζουσας
αυτό εναγομένης ασφαλιστικής εταιρείας, για τη σύναψη σωρευτικής αναδοχής
χρέους, την οποία αποδέχθηκε ο ζημιωθείς-ενάγων, με την άσκηση της ένδικης
αγωγής του. Δέχθηκε, επίσης, ότι "η ένδικη αγωγή, παραδεκτώς, φέρεται
προς εκδίκαση ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, το οποίο, σύμφωνα με όσα
προαναφέρθηκαν έχει δικαιοδοσία προς εκδίκαση της, δεδομένου του ότι, ο
αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου, μπορεί να
εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος, ενώπιον του Ελληνικού
δικαστηρίου, με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη
από αυτό, στην προκείμενη δε περίπτωση η ένδικη αγωγή στρέφεται κατά της
αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρίας με έδρα την …, στην οποία ήταν ασφαλισμένο το
ζημιογόνο αυτοκίνητο για ατύχημα, το οποίο έγινε στην …, ασκείται δε (η αγωγή)
από τον κύριο του ζημιωθέντος αυτοκινήτου, ο οποίος είναι μόνιμος κάτοικος
της Ελλάδας". Και αμέσως στη συνέχεια, δέχθηκε ότι "Περαιτέρω όμως
η ένδικη αγωγή σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν και έχοντας ως βάση τη σωρευτική
αναδοχή χρέους εκ μέρους της εναγομένης ασφαλιστικής εταιρίας, τυγχάνει, μη
νόμιμη και ως εκ τούτου απορριπτέα, αφού όπως προαναφέρθηκε απαραίτητη
προϋπόθεση για την εφαρμογή της παρ. 6 του άρθρου 43 του Ν. 2696/1999, είναι
να έχει τελεσθεί στην Ελλάδα το οδικό τροχαίο ατύχημα από το οποίο
προέρχονται οι απαιτήσεις του ενάγοντος". Με βάση τις παραδοχές αυτές το
Εφετείο έκρινε ότι η ένδικη αγωγή ήταν απορριπτέα ως μη νόμιμη. Με την
κρίση του αυτή όμως παραβίασε τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων
361, 477 ΑΚ και 43 παρ.6 του Κ.Ο.Κ., τις οποίες έκρινε ως μη εφαρμοστέες στην
προκειμένη περίπτωση, με την εσφαλμένη αιτιολογία ότι αυτές έχουν εφαρμογή
μόνον όταν το τροχαίο ατύχημα τελείται στην Ελλάδα και όχι στο έδαφος άλλου
κράτους - μέλους. Επομένως, το Εφετείο με την προσβαλλόμενη
απόφασή του υπέπεσε στην από το άρθρο 559 αριθμ.1 ΚΠολΔ πλημμέλεια και
συνεπώς οι σχετικοί πρώτος, δεύτερος και τέταρτος λόγοι αναιρέσεως είναι
βάσιμοι και πρέπει να γίνουν δεκτοί. Κατόπιν αυτών πρέπει να αναιρεθεί η
προσβαλλόμενη απόφαση, να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο
ίδιο Εφετείο, αφού είναι δυνατή η σύνθεσή του από άλλους δικαστές (άρθρο 580
παρ.3 ΚΠολΔ, όπως ήδη ισχύει) και να καταδικαστεί η αναιρεσίβλητη στα
δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος που κατέθεσε προτάσεις (άρθρα 176 και 183
ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 2352/2010 απόφαση του Εφετείου Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο
ίδιο Εφετείο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές. Και
Καταδικάζει την
αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος, τα οποία ορίζει σε
τρεις χιλιάδες (3000) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε
στην Αθήνα στις 15 Φεβρουαρίου 2013.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε
δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 14 Μαρτίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
|
Πρόεδρος:
|
Γεώργιος Γιαννούλης
|
Δικηγόροι:
|
Λαμπρινή Κουλούρη, Χρήστος Καραμανώφ
|
Εισηγητές:
|
Γρηγόριος Κουτσόπουλος
|
Μέλη:
|
Δημητρούλα Υφαντή, Βασίλειος Λαμπρόπουλος, Μιλτιάδης Σπυρόπουλος
|
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Δικαστήριο:
|
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
|
Τόπος:
|
ΑΘΗΝΑ
|
Αριθ. Απόφασης:
|
37
|
Ετος:
|
2012
|
Περίληψη
Ασφάλιση αστικής ευθύνης - Διεθνής δικαιοδοσία επί
ατυχήματος στην αλλοδαπή, κατά τον Καν (ΕΚ) 44/2001 - Αλλοδαπός ασφαλιστής -
Αναίρεση για εσφαλμένη διάγνωση δικονομικού ανισχύρου -. Διεθνής δικαιοδοσία
των ελληνικών δικαστηρίων για εκδίκαση αγωγής ζημιωθέντα στην Γερμανία,
κατοίκου Ελλάδος, κατά του Γερμανού ασφαλιστή αστικής ευθύνης από ατυχήματα
αυτοκινήτων Γερμανού οδηγού. Ο ασφαλιστής σε έδρα Κράτος της Ευρωπαϊκής
Ένωσης μπορεί να εναχθεί και στο Κράτος της Ένωσης όπου ο λήπτης της
ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος (αν πρόκειται για ασφάλιση για λογαριασμό) ή ο
απλός δικαιούχος του ασφαλίσματος έχει την κατοικία του. Με τις ίδιες
προϋποθέσεις έχει το ίδιο δικαίωμα και ο τρίτος ζημιωθείς, που ασκεί ευθεία
αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον η ευθεία, αγωγή προβλέπεται από το δίκαιο
του δικάζοντος δικαστή. Ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή
αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος
ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία
την οποία υπέστη από αυτό (βλ. και ΑΠ 487/11, 640/10, 2163/09). Η εσφαλμένη
απόρριψη της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον αναιρετικό λόγο από
τον αριθ. 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔ (ΟλΑΠ 2/99. Ενώ, η αντίστροφη περίπτωση,
δηλ. η εκδίκαση της υπόθεσης από το δικαστήριο, παρά την έλλειψη
δικαιοδοσίας, ιδρύει τον αναιρετικό λόγο από την ΚΠολΔ 559 αρ. 4). Βάσιμος
αναιρετικός λόγος από τον αριθ. 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔ.
|
Κείμενο Απόφασης
Αριθμός 37/2012
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Σπυρίδωνα Ζιάκα,
Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (κωλυομένου του Αντιπροέδρου Χαράλαμπου Ζώη),
Βασιλική Θάνου - Χριστοφίλου, Παναγιώτη Ρουμπή, Βασίλειο Λαμπρόπουλο και
Γεώργιο Σακκά, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια
συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 18 Νοεμβρίου 2011, με την παρουσία και της
Γραμματέως Ελένης Τσιουρή για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Ι. Σ.
του Χ., κατοίκου ..., ο οποίος παραστάθηκε δια της πληρεξουσίας δικηγόρου του
Λαμπρινής Κουλούρη, βάσει δηλώσεως κατ' άρθρο 242 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ και κατέθεσε
προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου:
Ασφαλιστικής εταιρίας με την επωνυμία "HDI Privat Versicheruhg AG",
που εδρεύει στο Ανόβερο της Γερμανίας, νομίμως εκπροσωπουμένης, η οποία
παραστάθηκε δια της πληρεξουσίας δικηγόρου της Αλέκας Τάμπαλη, και κατέθεσε
προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με
την από 15-3-2007 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές
Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 2327/2008 οριστική του ίδιου
Δικαστηρίου και 6364/2009 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας
απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 6-10-2010 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης
αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως
σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Γεώργιος Σακκάς ανέγνωσε την
από 9-11-2011 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της αιτήσεως
αναιρέσεως.
Η πληρεξούσια του
αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως, η πληρεξούσια της
αναιρεσιβλήτου την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντιδίκου μέρους
στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ο Κανονισμός ( Ε.Κ ) με αριθμό 44/201 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων σε αστικές υποθέσεις στο άρθρο 9 ορίζει τα ακόλουθα: 1. Ο ασφαλιστής που έχει την
κατοικία του στο έδαφος κράτους - μέλους μπορεί να εναχθεί α) ενώπιον των
δικαστηρίων του κράτους - μέλους , όπου έχει την κατοικία του ή β) σε άλλο
κράτος-μέλος, εφ' όσον την αγωγή έχει ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος του
ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο δικαιούχος, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου
όπου ο ενάγων έχει την κατοικία ή ... γ)..., 2...". Εξ άλλου στο άρθρο 11 του άνω Κανονισμού
(αρθρ. 10 Συμβάσεως Βρυξελλών) με τίτλο "προσεπίκληση και ευθεία
αγωγή" ορίζονται τα ακόλουθα: 1) Σε υποθέσεις ασφάλισης αστικής ευθύνης,
ο ασφαλιστής μπορεί επίσης να προσεπικληθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει
επιληφθεί της αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλισμένου, αν το δίκαιο του
δικαστηρίου το επιτρέπει. 2) Οι διατάξεις των αρθρ. 8, 9 και 10 εφαρμόζονται
σε περίπτωση ευθείας αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλιστή, εφ' όσον η
ευθεία αγωγή επιτρέπεται". Εν όψει της παραπομπής
της παρ. 2 του άρθρου 11 του άνω Κανονισμού στο αρθρ. 9 του ιδίου Κανονισμού
γεννήθηκε το ζήτημα κατά πόσο ο ζημιωθείς σε αυτοκινητικό ατύχημα δύναται να
χαρακτηρισθεί ως δικαιούχος κατά την έννοια της β' περιπτώσεως της παρ. 1 του
αρθρ. 9 του Κανονισμού. Η ερμηνευτική αυτή εκδοχή είναι πρόδηλο ότι
εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ζημιωθέντος, αφού για την περίπτωση που αυτός
χρειασθεί να ασκήσει αγωγή για την διεκδίκηση των αξιώσεών του έχει τη
δυνατότητα να εγείρει αυτή και ενώπιον δικαστηρίου της χώρας της κατοικίας
του με προφανή τα εντεύθεν γι' αυτόν πλεονεκτήματα. Εν όψει δε της αμφισβητήσεως που
δημιουργήθηκε για το ανωτέρω ζήτημα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ)
ύστερα από την αποστολή σχετικού ερωτήματος από το γερμανικό Ακυρωτικό
αποφάνθηκε ως ακολούθως: Η παραπομπή του άρθρου 11 παρ. 2 του Κανονισμού
(Ε.Κ.) 44/2001 του Συμβουλίου της 22-12-2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την
αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο
άρθρο 9 παρ. 1 στοιχείο β' του Κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την
έννοια, ότι ο ζημιωθείς μπορεί να ασκήσει ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου
της κατοικίας του σε κράτος-μέλος ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον
το οικείο δίκαιο επιτρέπει την άσκηση τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει
την έδρα του στο έδαφος κράτους-μέλους. Ήδη τέτοια ρύθμιση εισάγεται με το άρθρο 5 του Πέμπτης Κοινοτικής Οδηγίας της 11-5-2005, η οποία θα έπρεπε να καταστεί εσωτερικό δίκαιο μέχρι 11-6-2007 και ήδη ενσωματώθηκε στο Ελληνικό Δίκαιο με το Ν. 3746/16-2-2009. Με βάση τα όσα προεκτέθηκαν ο
αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί να
εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού
δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη
από αυτό (ΑΠ 487/2011). Εξάλλου, κατά το άρθρο 559 αριθ. 14
Κ.Πολ.Δ., ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και αν το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε
απαράδεκτο. Κατά συνέπεια, η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για έλλειψη
δικαιοδοσίας ιδρύει τον ως άνω λόγο αναιρέσεως (Ολ.ΑΠ 2/1999).
Στην προκειμένη περίπτωση,
στην από 15-3-2007 αγωγή (αριθμός κατάθεσης 2784/15-3-2007) του
αναιρεσείοντος, η οποία παραδεκτώς επισκοπείται από τον Άρειο Πάγο, ως
διαδικαστικό έγγραφο (αρθρ.561 παρ.2 ΚΠολΔ), εκτίθεται ότι, εξαιτίας
αυτοκινητικού ατυχήματος, που συνέβη την 1-4-2006 στην πόλη Feucht της
Γερμανίας και κάτω από τις περιγραφόμενες συνθήκες, από υπαιτιότητα του
οδηγού του με αριθμό κυκλοφορίας ... ΙΧΕ αυτοκινήτου, ιδιοκτησίας της G. S.,
οδηγούμενου από τον M. S. και το οποίο ήταν ασφαλισμένο στην εναγόμενη
(αναιρεσίβλητη) εταιρεία, που εδρεύει στο Ανόβερο της Γερμανίας, υπέστη
εκτεταμένες ζημιές το οδηγούμενο από τον προστηθέντα από τον αναιρεσείοντα,
κάτοικο ..., Δ. Β. υπ' αριθμ. ... όχημά του με γερμανικές πινακίδες
κυκλοφορίας. Με βάση το ιστορικό αυτό ζήτησε να υποχρεωθεί η εναγόμενη
ασφαλιστική εταιρεία, ευθυνομένη από σύμβαση σωρευτικώς αναδοχής χρέους, που
καταρτίστηκε με την έγερση της ένδικης αγωγής, που συνιστά αποδοχή της
πρότασης αυτής για κατάρτιση της ανωτέρω συμβάσεως, εφαρμοζομένου του
ελληνικού δικαίου, κατά το άρθρο 25 ΑΚ, να του καταβάλει το ποσό των
35.424,80 ευρώ ως αποζημίωση για την θετική και αποθετική (διαφυγόντα κέρδη)
ζημία, που υπέστη, καθώς και για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Με αυτά τα
δεδομένα, τα Ελληνικά Δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία προς εκδίκαση της εν λόγω
αγωγής, κατά τα άρθρα 3 παρ.1 ΚΠολΔ και 9 παρ.1 του Κανονισμού (Ε.Κ.)
44/2001. Το Εφετείο με την προσβαλλόμενη
απόφασή του δέχτηκε τα αντίθετα, δηλαδή ότι η ανωτέρω αγωγή είναι απορριπτέα
ως απαράδεκτη ελλείψει δικαιοδοσίας και έτσι απέρριψε την έφεση του
αναιρεσείοντος κατά της πρωτόδικης απόφασης, που έκρινε ομοίως. Κρίνοντας
έτσι το Εφετείο, κατά παράβαση των ανωτέρω διατάξεων κήρυξε απαράδεκτο.
Επομένως, ο μοναδικός λόγος αναιρέσεως, από το άρθρο 559 αριθ.14 ΚΠολΔ (και
όχι του 559 αριθ.1 και 9 ΚΠολΔ που υπολαμβάνει επιπλέον ο αναιρεσείων), είναι
βάσιμος. Κατόπιν αυτού, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, να
παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, αφού είναι
δυνατή η σύνθεσή του από άλλους δικαστές (άρθρο 580 παρ.3 ΚΠολΔ) και να
καταδικαστεί η αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος, που
κατέθεσε και προτάσεις (άρθρα 176 και 183 ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 6364/2009 απόφαση του Εφετείου Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο
ίδιο Εφετείο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές. Και
Καταδικάζει την
αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος, τα οποία ορίζει σε
τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε
στην Αθήνα στις 9 Δεκεμβρίου 2011.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε
δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 13 Ιανουαρίου 2012.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
|
Πρόεδρος:
|
Σπυρίδων Ζιάκας
|
Δικηγόροι:
|
Λαμπρινή Κουλούρη, Αλέκα Τάμπαλη
|
Εισηγητές:
|
Γεώργιος Σακκάς
|
Μέλη:
|
Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου, Παναγιώτης Ρουμπής, Βασίλειος Λαμπρόπουλος
|
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Δικαστήριο:
|
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
|
Τόπος:
|
ΑΘΗΝΑ
|
Αριθ. Απόφασης:
|
487
|
Ετος:
|
2011
|
Περίληψη
Δικαιοδοσία ελληνικών δικαστηρίων κατά τον Κανονισμό
44/2001 ΕΚ - Αναιρετικός λόγος για παρά το νόμο απόρριψη αγωγής λόγω έλλειψης
δικαιοδοσίας -. Ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή
αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος
ενώπιον ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημίωσης για τη ζημία
την οποία υπέστη από αυτό. Η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για έλλειψη
δικαιοδοσίας ιδρύει τον λόγο αναιρέσεως της ΚΠολΔ 559 αρ. 14 (ΟλΑΠ 2/99. Ενώ,
η αντίστροφη περίπτ. δηλ. η εκδίκαση της υπόθεσης από το δικαστήριο, παρά την
έλλειψη δικαιοδοσίας, ιδρύει τον αναιρετικό λόγο από την ΚΠολΔ 559 αρ. 4).
|
Κείμενο Απόφασης
ΑΡΙΘΜΟΣ 487/2011
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Σπυρίδωνα Ζιάκα,
Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, Βασιλική Θάνου - Χριστοφίλου, Δημητρούλα Υφαντή
Ιωάννα Λούκα και Βασίλειο Λαμπρόπουλο, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του,
στις 18 Φεβρουαρίου 2011, με την παρουσία και του Γραμματέα Γεωργίου Φιστούρη
για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Β. Β.,
κατοίκου ... καθώς και ..., ο οποίος εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια
δικηγόρο του Λαμπρινή Κουλούρη με δήλωση κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και
κατέθεσε προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου:
Ασφαλιστικής Εταιρίας με την επωνυμία "ASSICURAZIONI GENERALI
S.P.A.", που εδρεύει στην TRTIESTE στη Ιταλίας και εκπροσωπείται νόμιμα,
η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Μιλτιάδη Σφουντούρη με
δήλωση κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με
την από 3/2/2006 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές
Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 1485/2007 οριστική του ίδιου
Δικαστηρίου και 5152/2008 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας
απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 5/1/2009 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης
αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως
σημειώνεται πιο πάνω. Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Ιωάννα Λούκα ανέγνωσε την από
18/1/2010 έκθεση του κωλυομένου να μετάσχει στη σύνθεση του παρόντος
δικαστηρίου Αρεοπαγίτη Ευτύχιου Παλαιοκαστρίτη, με την οποία εισηγήθηκε την
παραδοχή του μοναδικού λόγου της αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ο Κανονισμός ( Ε.Κ ) με αριθμό 44/201 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων σε αστικές υποθέσεις στο άρθρο 9 ορίζει τα ακόλουθα: 1. Ο ασφαλιστής που έχει την
κατοικία του στο έδαφος κράτους - μέλους μπορεί να εναχθεί α) ενώπιον των
δικαστηρίων του κράτους - μέλους , όπου έχει την κατοικία του ή β) σε άλλο
κράτος-μέλος, εφ' όσον την αγωγή έχει ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος του
ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο δικαιούχος, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου
όπου ο ενάγων έχει την κατοικία ή... γ)..., 2. .....". Εξ άλλου στο άρθρο 11 του άνω Κανονισμού (αρθρ. 10
Συμβάσεως Βρυξελλών) με τίτλο "προσεπίκληση και ευθεία αγωγή"
ορίζονται τα ακόλουθα: 1) Σε υποθέσεις ασφάλισης αστικής ευθύνης, ο ασφαλιστής
μπορεί επίσης να προσεπικληθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει επιληφθεί της
αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλισμένου, αν το δίκαιο του δικαστηρίου το
επιτρέπει. 2) Οι διατάξεις των αρθρ. 8, 9 και 10 εφαρμόζονται σε περίπτωση
ευθείας αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλιστή, εφ' όσον η ευθεία αγωγή
επιτρέπεται". Εν όψει της παραπομπής της παρ. 2 του άρθρου
11 του άνω Κανονισμού στο αρθρ. 9 του ιδίου Κανονισμού γεννήθηκε το ζήτημα
κατά πόσο ο ζημιωθείς σε αυτοκινητικό ατύχημα δύναται να χαρακτηρισθεί ως
δικαιούχος κατά την έννοια της β' περιπτώσεως της παρ. 1 του αρθρ. 9 του
Κανονισμού. Η ερμηνευτική αυτή εκδοχή είναι πρόδηλο ότι εξυπηρετεί τα
συμφέροντα του ζημιωθέντος, αφού για την περίπτωση που αυτός χρειασθεί να
ασκήσει αγωγή για την διεκδίκηση των αξιώσεών του έχει τη δυνατότητα να
εγείρει αυτή και ενώπιον δικαστηρίου της χώρας της κατοικίας του με προφανή
τα εντεύθεν γι' αυτόν πλεονεκτήματα. Εν όψει δε της αμφισβητήσεως που δημιουργήθηκε για το
ανωτέρω ζήτημα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) ύστερα από την
αποστολή σχετικού ερωτήματος από το γερμανικό Ακυρωτικό αποφάνθηκε ως
ακολούθως: Η παραπομπή του άρθρου 11 παρ. 2 του Κανονισμού (Ε.Κ.) 44/2001 του
Συμβουλίου της 22-12-2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και
εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 παρ. 1
στοιχείο β' του Κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια, ότι ο
ζημιωθείς μπορεί να ασκήσει ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου της κατοικίας
του σε κράτος-μέλος ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον το οικείο δίκαιο
επιτρέπει την άσκηση τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει την έδρα του στο
έδαφος κράτους-μέλους. Ήδη τέτοια ρύθμιση εισάγεται με το άρθρο 5 του Πέμπτης Κοινοτικής Οδηγίας της 11-5-2005, η οποία θα έπρεπε να καταστεί εσωτερικό δίκαιο μέχρι 11-6-2007. Με
βάση τα όσα προεκτέθηκαν ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή
αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος
ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία
την οποία υπέστη από αυτό. Εξάλλου, κατά το άρθρο 559 αριθ. 14
Κ.Πολ.Δ., ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και αν το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε
απαράδεκτο. Κατά συνέπεια, η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για έλλειψη
δικαιοδοσίας ιδρύει τον ως άνω λόγο αναιρέσεως (Ολ. ΑΠ 2/1999). Στην
προκειμένη περίπτωση, το Εφετείο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχθηκε τα
ακόλουθα: Ο ενάγων και ήδη εκκαλών, με την από 3-2-2006 (αριθμός καταθέσεως
1117/6-2-2006) αγωγή του, ισχυρίσθηκε ότι, εξαιτίας αυτοκινητικού ατυχήματος,
που συνέβη στις 22-9-2004 στην TERNI της Ιταλίας και κάτω από τις
περιγραφόμενες συνθήκες, από υπαιτιότητα του οδηγού του με αριθμό κυκλοφορίας
... φορτηγού αυτοκινήτου, το οποίο έφερε ιταλικές πινακίδες κυκλοφορίας και
ήταν ασφαλισμένο για την έναντι τρίτων αστική ευθύνη στην πρώτη εναγομένη
ασφαλιστική εταιρία, που εδρεύει στην TRTIESTE Ιταλίας και έχει ορίσει τη
δεύτερη εναγομένη, ημεδαπή εταιρία, ως αντιπρόσωπο για το διακανονισμό ζημιών
στην Ελλάδα, υπέστη εκτεταμένες ζημίες το οδηγούμενο από τον προστηθέντα από
αυτόν Μ. Β. αναφερόμενο όχημα, ιδιοκτησίας του, που φέρει γερμανικές
πινακίδες κυκλοφορίας. Με βάση το ιστορικό αυτό και μετά από νόμιμο
περιορισμό του καταψηφιστικού αιτήματος της αγωγής σε εν μέρει αναγνωριστικό,
ζήτησε να υποχρεωθούν οι εναγόμενες να του καταβάλουν, εις ολόκληρον η
καθεμία, το ποσό των 32.000 ? ως αποζημίωση για τη θετική ζημία και να
αναγνωρισθεί η υποχρέωσή τους να του καταβάλουν, εις ολόκληρο η καθεμία, το
ποσό των 24.000 ? ως αποζημίωση για αποθετική ζημία (διαφυγόντα κέρδη) και
χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, με το νόμιμο τόκο από 1-3-2005, που
παρήλθε η τρίμηνη προθεσμία της αναγγελίας της ζημίας, άλλως από την επίδοση
της αγωγής. Ακολούθως το Εφετείο δέχτηκε ότι με βάση τα εκτιθέμενα στην
αγωγή, η αδικοπραξία, που αποτελεί την αγωγική βάση, τελέστηκε στην Ιταλία, η
δε έδρα της εναγομένης και ήδη αναιρεσίβλητης ασφαλιστικής εταιρίας στην
οποία ήταν ασφαλισμένο το ζημιογόνο αυτοκίνητο, βρίσκεται στην Ιταλία και
συνεπώς τα Ελληνικά δικαστήρια δεν έχουν δικαιοδοσία προς εκδίκαση της εν
λόγω αγωγής. Με βάση δε τα ανωτέρω, απέρριψε την έφεση του ήδη αναιρεσείοντος
κατά της πρωτόδικης απόφασης με την οποία είχε απορριφθεί ως απαράδεκτη η
αγωγή για έλλειψη δικαιοδοσίας των Ελληνικών δικαστηρίων.
Έτσι όπως έκρινε το
Εφετείο, αναφορικά με την αγωγή κατά της αναιρεσίβλητης αλλοδαπής
ασφαλιστικής εταιρείας, κατά της οποίας και μόνον απευθύνεται η ένδικη
αίτηση, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 3 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ. και 9 παρ. 1
του κανονισμού (Ε.Κ.) 44/201 κήρυξε απαράδεκτο. Επομένως ο μοναδικός λόγος
αναιρέσεως από την περίπτ. 14 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. είναι βάσιμος και
πρέπει να γίνει δεκτός.
Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω
πρέπει ν' αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, να παραπεμφθεί η υπόθεση για
περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, εφόσον είναι δυνατή η συγκρότησή του από
άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 580 παρ. 3
Κ.Πολ.Δ.) και να καταδικασθεί η αναιρεσίβλητη λόγω της ήττας της στα
δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος (άρθρα 176 και 183 του Κ.Πολ.Δ.) όπως στο
διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 5152/2008 τελεσίδικη απόφαση του
Εφετείου Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο
ίδιο Εφετείο συντιθέμενο από άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν
προηγουμένως και
Καταδικάζει την
αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος που ορίζει σε τρεις
χιλιάδες (3.000) Ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 25
Φεβρουαρίου 2011.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε
δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, την 1 Απριλίου 2011.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
|
Πρόεδρος:
|
Σπυρίδων Ζιάκας
|
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Δικαστήριο:
|
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
|
Τόπος:
|
ΑΘΗΝΑ
|
Αριθ. Απόφασης:
|
599
|
Ετος:
|
2010
|
Περίληψη
Διεθνής δικαιοδοσία κατά τον Καν (ΕΚ) 44/2001 -
Εναγωγή ενώπιον ελληνικού δικαστηρίου αλλοδαπού ασφαλιστή - Αναίρεση για
εσφαλμένη διάγνωση δικονομικού ανίσχυρου -. Ο ζημιωθείς μπορεί να ασκήσει
ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου της κατοικίας του σε κράτος - μέλος ευθεία
αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον το οικείο δίκαιο επιτρέπει την άσκηση
τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει την έδρα του στο έδαφος κράτους -
μέλους. Συνεπώς, ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή
αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος
ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία
την οποία υπέστη από αυτό (ΑΠ 2163/09). Βάσιμος αναιρετικός λόγος από τον
αριθ. 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔ με τον οποίο προσβάλλεται η απόφαση που
απέρριψε ελλείψει διεθνούς δικαιοδοσίας του ημεδαπού δικαστηρίου στο οποίο
εισήχθη προς εκδίκαση η αγωγή κατά αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρίας για
αποζημίωση από αυτοκινητικό ατύχημα στην αλλοδαπή.
|
Κείμενο Απόφασης
Αριθμός 599/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Διονύσιο
Γιαννακόπουλο, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ελευθέριο Μάλλιο, Γεωργία
Λαλούση, Ευτύχιο Παλαιοκαστρίτη και Δημητρούλα Υφαντή, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του,
στις 5 Φεβρουαρίου 2010, με την παρουσία και του Γραμματέα Γεωργίου Φιστούρη
για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: ..., ο
οποίος εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Λαμπρινή Κουλούρη με
δήλωση κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου:
Ασφαλιστικής Εταιρίας με την επωνυμία "...", που εδρεύει στην ...
και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο
της Μιλτιάδη Σφουντούρη και κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με
την από 5/8/2005 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές
Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 3495/2006 οριστική του ίδιου
Δικαστηρίου και 5419/2007 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας
απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 21/4/2008 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της
αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως
σημειώνεται πιο πάνω. Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Δημητρούλα Υφαντή ανέγνωσε την
από 23/3/2009 έκθεση του ήδη αποχωρήσαντος από την υπηρεσία Αρεοπαγίτη
Αθανασίου Πολυζωγόπουλου, με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της αιτήσεως
αναιρέσεως. Ο πληρεξούσιος της αναιρεσιβλήτου ζήτησε την απόρριψη της
αιτήσεως και την καταδίκη του αντίδικου μέρους στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ο Κανονισμός (ΕΚ) με αριθμό 44/2001 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 ορίζει τα
ακόλουθα: "1. Ο ασφαλιστής που έχει την κατοικία του στο έδαφος κράτους
- μέλους μπορεί να εναχθεί: α) ενώπιον των δικαστηρίων του κράτους - μέλους
όπου έχει την κατοικία του ή β) σε άλλο κράτος - μέλος, εφόσον την αγωγή έχει
ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος του ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο δικαιούχος,
ενώπιον του Δικαστηρίου του τόπου όπου ο ενάγων έχει την κατοικία ή
....γ)..., 2...". Εξάλλου στο άρθρ. 11 του άνω Κανονισμού (άρθρ. 10
Συμβάσεως Βρυξελλών) με τίτλο "προσεπίκληση και ευθεία αγωγή"
ορίζονται τα ακόλουθα: 1) Σε υποθέσεις ασφάλισης αστικής ευθύνης, ο
ασφαλιστής μπορεί επίσης να προσεπικληθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει
επιληφθεί της αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλισμένου, αν το δίκαιο του
δικαστηρίου το επιτρέπει. 2. Οι διατάξεις των άρθρ. 8, 9, και 10 εφαρμόζονται
σε περίπτωση ευθείας αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλιστή, εφόσον η
ευθεία αγωγή επιτρέπεται". Ενόψει της παραπομπής της παρ. 2 του άρθρου
11 του άνω Κανονισμού στο άρθρ. 9 του ίδιου Κανονισμού γεννήθηκε το ζήτημα
κατά πόσο ο ζημιωθείς σε αυτοκινητικό ατύχημα δύναται να χαρακτηρισθεί ως
δικαιούχος κατά την έννοια της β' περιπτώσεως της παρ. 1 του άρθρ. 9 του
Κανονισμού. Η ερμηνευτική αυτή εκδοχή είναι πρόδηλο ότι εξυπηρετεί τα
συμφέροντα του ζημιωθέντος, αφού για την περίπτωση που αυτός χρειασθεί να
ασκήσει αγωγή για την κατίσχυση των αξιώσεων του έχει τη δυνατότητα να
εγείρει αυτή και ενώπιον δικαστηρίου της χώρας της κατοικίας του με προφανή
τα εντεύθεν γι' αυτόν πλεονεκτήματα. Ενόψει δε της αμφισβητήσεως που
δημιουργήθηκε για το ανωτέρω ζήτημα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ)
ύστερα από την αποστολή σχετικού ερωτήματος από το γερμανικό Ακυρωτικό
αποφάνθηκε ως ακολούθως: Η παραπομπή του άρθρου 11 παρ. 2 του Κανονισμού (ΕΚ)
44/2001 του Συμβουλίου της 22-12-2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την
αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, στο
άρθρο 9 παρ. 1 στοιχείο β' του Κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την
έννοια, ότι ο ζημιωθείς μπορεί να ασκήσει ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου
της κατοικίας του σε κράτος - μέλος ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον
το οικείο δίκαιο επιτρέπει την άσκηση τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει
την έδρα του στο έδαφος κράτους - μέλους. Ήδη, τέτοια ρύθμιση εισάγεται με το
άρθρο 5 της Πέμπτης Κοινοτικής Οδηγίας της 11-5-2005 η οποία θα έπρεπε να
καταστεί εσωτερικό δίκαιο μέχρι 11-6-2007. Με βάση τα όσα προκατέθηκαν ο
αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί να
εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού
δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη
από αυτό (ΑΠ 2163/2009). Εξάλλου, κατά το άρθρο 559 αριθ. 14 Κ.Πολ.Δ ιδρύεται
λόγος αναιρέσεως και αν το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε απαράδεκτο. Κατά
συνέπεια, η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον
ως άνω λόγο αναιρέσεως (ΟλΑΠ 2/1999).
Στην προκείμενη περίπτωση το
Εφετείο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχτηκε τα ακόλουθα:
"... Με την ένδικη
αγωγή του ο ενάγων και ήδη αναιρεσείων ισχυρίζεται ότι από υπαιτιότητα του
οδηγού του με αριθμ. κυκλ. ... φορτηγού, προστηθέντος από την κυρία αυτού
εταιρία με την επωνυμία "...", συνέβη αυτοκινητικό ατύχημα στις
4-11-2004 στην πόλη... της ..., με συνέπεια να υποστεί υλικές ζημίες ο
υπ" αριθμ. κυκλ. ... ελκυστήρας, κυριότητας του. Ισχυριζόμενος περαιτέρω
ότι το ζημιογόνο όχημα ήταν ασφαλισμένο στην πρώτη εναγομένη ασφαλιστική
εταιρία (αναιρεσίβλητη) η οποία έχει την έδρα της στην ... της ..., και ότι η
δεύτερη εναγομένη είναι ειδική αντιπρόσωπος της και διακανονιστής ζημιών στην
Ελλάδα, ζητεί να υποχρεωθούν οι εναγόμενες να του καταβάλουν εις ολόκληρον
έκαστη, το ποσό των 69.439,20 ευρώ με το νόμιμο τόκο από τις 14-3-2005,
δηλαδή μετά την παρέλευση της τριμήνου προθεσμίας από την από 13-12-2004
αναγγελία της ζημίας, άλλως από την επίδοση της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως και
να καταδικαστούν οι εναγόμενες στην καταβολή της δικαστικής του δαπάνης. Με
αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα η αγωγή είναι, απορριπτέα ως απαράδεκτη,
ελλείψει διεθνούς δικαιοδοσίας του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, που
εισήχθη προς εκδίκαση όσον αφορά την πρώτη εναγομένη. Πλέον συγκεκριμένα, το
ατύχημα συνέβη στην ... της ..., η πρώτη εναγομένη ασφαλιστική εταιρία του ζημιογόνου
αυτοκινήτου έχει την έδρα της στην ... της .... Περαιτέρω, είναι απορριπτέα
ως απαράδεκτη λόγω ελλείψεως παθητικής νομιμοποιήσεως ως προς τη δεύτερη
εναγομένη διότι, αντιπρόσωπος -διακανονιστής ζημιών, ιδιότητα με την οποία
ενάγεται η δεύτερη εναγομένη, στερείται παθητικής νομιμοποιήσεως δια την
άσκηση αγωγής αποζημιώσεως του ζημιωθέντος σε αυτοκινητικό ατύχημα, είτε
αυτοτελώς, είτε ως αντιπρόσωπος του αλλοδαπού ασφαλιστή. Σημειωτέον ότι στην
προκειμένη περίπτωση δεν είναι δυνατόν να γίνει λόγος περί σωρευτικής
αναδοχής χρέους εκ μέρους της εναγομένης ασφαλιστικής εταιρίας, εφόσον το
ατύχημα συνέβη στην .... Το Πρωτοβάθμιο λοιπόν Δικαστήριο, το οποίο δέχθηκε
με την εκκαλουμένη απόφαση ότι έχει δικαιοδοσία για την εκδίκαση της ένδικης
αγωγής, όσον αφορά την πρώτη εναγομένη και ότι είναι παραδεκτή η αγωγή από
απόψεως παθητικής νομιμοποιήσεως, όσον αφορά τη δεύτερη εναγομένη, έσφαλε
στην εφαρμογή του νόμου και πρέπει να γίνουν δεκτοί κατ' ουσίαν, οι σχετικοί
λόγοι της εφέσεως. Κατά συνέπεια πρέπει α) να γίνει δεκτή η έφεση κατ'
ουσίαν, β) να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη απόφαση ως προς όλες τις διατάξεις
της, γ) να κρατηθεί η υπόθεση στο Δικαστήριο αυτό και δ) να ερευνηθεί εκ νέου
η αγωγή, η οποία πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη ελλείψει (διεθνούς) δικαιοδοσίας
του Πρωτοβάθμιου για την εκδίκασή της, όσον αφορά την πρώτη εναγομένη και
λόγω ελλείψεως παθητικής νομιμοποιήσεως, όσον αφορά τη δεύτερη
εναγομένη.....".
Έτσι, όμως, που έκρινε το Εφετείο,
αναφορικά με την αγωγή κατά της αναιρεσίβλητης αλλοδαπής ασφαλιστικής
εταιρείας, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 3 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ και 9 παρ.
1 του Κανονισμού (ΕΚ) 44/2001, κήρυξε απαράδεκτο. Επομένως, ο μοναδικός λόγος
αναιρέσεως, κατ' εκτίμηση, από το εδάφιο 14 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ.,
είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός και στη συνέχεια ν' αναιρεθεί η
προσβαλλόμενη απόφαση, να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο
ίδιο Εφετείο, αφού είναι δυνατή η σύνθεσή του από άλλους Δικαστές (άρθρ. 580
παρ. 3 Κ.Πολ.Δ.) και τέλος, να καταδικασθεί η αναιρεσίβλητη στα δικαστικά
έξοδα του αναιρεσείοντα (άρθρ. 176 και 183 Κ.Πολ.Δ., όπως στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 5419/2007 απόφαση του Εφετείου Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο
ίδιο Εφετείο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές.
Καταδικάζει τη αναιρεσίβλητη
στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντα, που ορίζει σε δύο χιλιάδες τριακόσια
(2.300) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 24
Φεβρουαρίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο
ακροατήριό του στις 9 Απριλίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
|
Πρόεδρος:
|
Διονύσιος Γιαννακόπουλος
|
Δικηγόροι:
|
Λαμπρινή Κουλούρη, Μιλτιάδης Σφουντούρης
|
Εισηγητές:
|
Δημητρούλα Υφαντή
|
Μέλη:
|
Ελευθέριος Μάλλιος, Γεωργία Λαλούση, Ευτύχιος Παλα
|
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Δικαστήριο:
|
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
|
Τόπος:
|
ΑΘΗΝΑ
|
Αριθ. Απόφασης:
|
640
|
Ετος:
|
2010
|
Περίληψη
Διεθνής δικαιοδοσία επί ατυχήματος στην αλλοδαπή,
κατά τον Καν (ΕΚ) 44/2001 - Αναιρετικός έλεγχος επί εσφαλμένης απόρριψης της
αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας -. Ο αλλοδαπός ασφαλιστής, που έχει την
κατοικία του σε κράτος -μέλος, του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου, για
ατύχημα που έγινε εκεί, μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο
της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως
για τη ζημία την οποία υπέστη από αυτό (ΑΠ 2163/09), ακόμη και αν αυτός είναι
τρίτος ζημιωθείς που ασκεί ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή. Η εσφαλμένη
απόρριψη της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον ως άνω λόγο
αναιρέσεως της ΚΠολΔ 559 αρ. 14 (ΟλΑΠ 2/99• ΑΠ 2163/09).
|
Κείμενο Απόφασης
Αριθμός 640/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Διονύσιο
Γιαννακόπουλο, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ελευθέριο Μάλλιο, Γεωργία
Λαλούση, Ευτύχιο Παλαιοκαστρίτη και Δημητρούλα Υφαντή, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του,
στις 19 Φεβρουαρίου 2010, με την παρουσία και του Γραμματέα Γεωργίου Φιστούρη
για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: ..., ο
οποίος εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Λαμπρινή Κουλούρη με
δήλωση κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου:
Ασφαλιστικής Εταιρίας με την επωνυμία "...", που εδρεύει στο ...
και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία δεν εκπροσωπήθηκε από πληρεξούσιο δικηγόρο.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 20/9/2005 αγωγή
του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών.
Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 1002/2007 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 392/2008
του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων
με την από 25/5/209 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης
αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως
σημειώνεται πιο πάνω. Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Δημητρούλα Υφαντή ανέγνωσε την
από 10/2/2010 έκθεσή της, με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της από
25-5-2009 αίτησης αναίρεσης και την αναίρεση της προσβαλλομένης υπ' αριθμό
392/2008 κατά το μέρος της μόνο που αφορά την αναιρεσίβλητη εταιρεία.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από την υπ' αριθ. 82978/29-10-2009 βεβαίωση της
Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, με τα έγγραφα που τη συνοδεύουν σε νόμιμη
μετάφραση περί της γενομένης πραγματικής επίδοσης κατά τις διατάξεις του
άρθρου 10 του Κανονισμού ΕΚ αριθ. 1393/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και
του Συμβουλίου της 13-11-2007 στη ... όπου η έδρα της αναιρεσίβλητης, σε
συνδασμό με την υπ' αριθ. 78γ'/3-8-2009 έκθεση επιδόσεως του δικαστικού
επιμελητού Αθηνών, ..., προκύπτει ότι ακριβές αντίγραφο της υπό κρίση
αιτήσεως αναιρέσεως, με την κάτω από αυτή πράξη ορισμού δικασίμου για την
αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας συνεδρίαση, καθώς και κλήση προς συζήτηση
της αίτησης, επιδόθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα κατά τις πιο πάνω διατάξεις
του Ευρωπαϊκού Δικαίου, μέσω της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, στην
αναιρεσίβλητη ασφαλιστική εταιρεία η οποία όμως δεν εμφανίσθηκε κατά την ως
άνω συνεδρίαση, κατά την οποία, η υπόθεση εκφωνήθηκε κατά την ως άνω
συνεδρίαση, κατά την οποία, η υπόθεση εκφωνήθηκε στη σειρά της, από το
πινάκιο. Επομένως και σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 576 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ.
πρέπει, να προχωρήσει η συζήτηση, που επισπεύδεται από τον αναιρεσείοντα παρά
την απουσία της πιο πάνω αναιρεσίβλητης Ασφαλιστικής Εταιρείας.
Ο Κανονισμός (Ε.Κ.), με αριθμό 44/2001 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 ορίζει τα ακόλουθα: "1.- Ο ασφαλιστής
που έχει την κατοικία του στο έδαφος κράτους-μέλους μπορεί να εναχθεί: α)
ενώπιον των δικαστηρίων του κράτους-μέλους όπου έχει την κατοικία του ή β)σε
άλλο κράτος-μέλος, εφ' όσον την αγωγή έχει ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος του
ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο δικαιούχος, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου
όπου ο ενάγων έχει την κατοικία ή .....γ)....., 2......". Εξ άλλου στο
άρθρο 11 του άνω Κανονισμού (άρθρ. 10 Συμβάσεως Βρυξελλών), με τίτλο
"προσεπίκληση και ευθεία αγωγή" ορίζονται τα ακόλουθα: 1)Σε
υποθέσεις ασφάλισης αστικής ευθύνης, ο ασφαλιστής μπορεί επίσης να
προσεπικληθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει επιληφθεί της αγωγής του
ζημιωθέντος κατά του ασφαλισμένου, αν το δίκαιο του δικαστηρίου το επιτρέπει.
2- Οι διατάξεις των άρθρ. 8, 9 και 10 εφαρμόζονται σε περίπτωση ευθείας
αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλιστή, εφ' όσον η ευθεία αγωγή
επιτρέπεται". Εν' όψει της παραπομπής της παρ. 2 του άρθρου 11 του άνω
Κανονισμού στο άρθρ. 9 του ίδιου Κανονισμού, γεννήθηκε το ζήτημα κατά πόσο ο
ζημιωθείς σε αυτοκινητικό ατύχημα δύναται να χαρακτηρισθεί ως δικαιούχος,
κατά την έννοια της β' περιπτώσεως της παρ. 1 του άρθρ. 9 του Κανονισμού. Η
ερμηνευτική αυτή εκδοχή είναι πρόδηλο, ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα του
ζημιωθέντος, αφού για την περίπτωση που αυτός χρειασθεί να ασκήσει αγωγή για
την κατίσχυση των αξιώσεων του έχει τη δυνατότητα να εγείρει αυτή και ενώπιον
δικαστηρίου της χώρας της κατοικίας του με προφανή τα εντεύθεν γι' αυτόν
πλεονεκτήματα. Εν' όψει δε της αμφισβητήσεως που δημιουργήθηκε για το ανωτέρω
ζήτημα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) ύστερα από την αποστολή
σχετικού ερωτήματος από το γερμανικό Ακυρωτικό αποφάνθηκε ως ακολούθως: Η
παραπομπή του άρθρου 11 παρ. 2 του Κανονισμού (Ε.Κ) 44/2001 του Συμβουλίου
της 22-12-2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία την αναγνώριση και εκτέλεση
αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 παρ. 1 στοιχείο β'
του Κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια, ότι ο ζημιωθείς
μπορεί να ασκήσει ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου της κατοικίας του σε
κράτος-μέλος ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον το οικείο δίκαιο
επιτρέπει την άσκηση τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει την έδρα του στο
έδαφος κράτους-μέλους. Ήδη τέτοια ρύθμιση εισάγεται με το άρθρο 5 της Πέμπτης
Κοινοτικής Οδηγίας της 11-5-2005, η οποία θα έπρεπε να καταστεί εσωτερικό
δίκαιο μέχρι 11-6-2007. Με βάση τα όσα προεκτέθηκαν ο αλλοδαπός ασφαλιστής
του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα
και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα
επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη από αυτό (ΑΠ 2163/2009).
Εξ άλλου, κατά το άρθρο 559 αριθ. 14 Κ.Πολ.Δ ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και αν
το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε απαράδεκτο. Κατά συνέπεια, η εσφαλμένη
απόρριψη της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον ως άνω λόγο
αναιρέσεως (Ολ. ΑΠ 2/1999). Στην προκειμένη περίπτωση το Εφετείο με την
προσβαλλόμενη απόφασή του δέχτηκε τα ακόλουθα: "Ως προς τη διεθνή
δικαιοδοσία δε, σήμερα ισχύει ο Κανονισμός 44/2001 (άρθρο 9) που αντικαθιστά
το άρθρο 8 Σ.Βρ. και Λουγκάνο, όπου ρυθμίζονται ζητήματα διεθνούς
δικαιοδοσίας στις ασφαλιστικές συμβάσεις. Περαιτέρω, ο κανονισμός (ΕΚ) με
αριθμό 44/2001 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή
δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και
εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 αυτού ορίζει τα ακόλουθα: "1. Ο
ασφαλιστής που έχει την κατοικία του στο έδαφος Κράτους - μέλους μπορεί να
εναχθεί: α) ενώπιον των δικαστηρίων του Κράτους όπου έχει την κατοικία του ή
β) σε άλλο Κράτος - μέλος, εφόσον την αγωγή έχει ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος
του ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο δικαιούχος, ενώπιον του δικαστηρίου του
τόπου όπου ο ενάγων έχει την κατοικία ή ... γ) ...2". Εξάλλου στο άρθρο
11 του άνω Κανονισμού (άρθρο 10 Συμβάσεως Βρυξελλών) με τίτλο "προσεπίκληση
και ευθεία αγωγή", oρίζονται τα ακόλουθα: "1. Σε υποθέσεις
ασφάλισης αστικής ευθύνης, ο ασφαλιστής μπορεί επίσης να προσεπικληθεί
ενώπιον του δικαστηρίου που έχει επιληφθεί της αγωγής του ζημιωθέντος κατά
του ασφαλιστή αν το δίκαιο του δικαστηρίου το επιτρέπει. 2. Οι διατάξεις των
άρθρων 8. 9 και 10 εφαρμόζονται σε περίπτωση ευθείας αγωγής του ζημιωθέντος
κατά του ασφαλιστή, εφόσον η ευθεία αγωγή επιτρέπεται". Η παραπομπή της
§ 2 του άρθρου 11 του πιο πάνω Κανονισμού στο άρθρο 9 του ιδίου Κανονισμού,
πρέπει, όπως κάθε άλλη διάταξη της Οδηγίας να ερμηνεύεται με Κοινοτικά
κριτήρια και στη συγκεκριμένη περίπτωση εν όψει του σαφούς περιεχομένου της
περιεχόμενης στο άρθρο 5 της 5ης Οδηγίας, με τίτλο "Τροποποίηση της
2000/26/ΕΚ", ρύθμισης (2005/14/ΕΚ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της
11-5-2005 και της 16ης εκτιμητικής σκέψης της 4ης Οδηγίας, κατά την οποία
"η δραστηριότητα του αντιπροσώπου για τον διακανονισμό των ζημιών δεν
αρκεί για να απονείμει δικαιοδοσία στα δικαστήρια στο Κράτος-μέλος όπου διαμένει
ο ζημιωθείς, αν δεν την προβλέπουν οι σχετικοί κανόνες του Ιδ. Δικαίου περί
απονομής δικαιοσύνης", πρέπει να ερμηνευθεί, ότι αφορά μόνο τον
συμβατικά δικαιούχο της αποζημίωσης, και όχι τον ζημιωθέντα γενικά, ενός
αυτοκινητικού ατυχήματος. Με βάση όλα όσα αναλυτικά προεκτέθηκαν στη μείζονα
σκέψη της παρούσας, για την εκδίκαση της ένδικης αγωγής, με το συγκεκριμένο
περιεχόμενο και αιτήματα, τα Ελληνικά Δικαστήρια στερούνται δικαιοδοσίας,
γεγονός που εξετάζεται αυτεπάγγελτα απ' το Δικαστήριο (άρθρο 73 ΚΠολΔ), όπως
βάσιμα υποστηρίζουν οι εφεσίβλητες. Ο ισχυρισμός του ενάγοντος-εκκαλούντος.
που αποτελεί και λόγο εφέσεως, ότι μεταξύ αυτού και της 1ης εναγομένης
συνήφθη σύμβαση σωρευτικής αναδοχής χρέους, με την κατάθεση από τον οδηγό
(ασφαλισμένο στην 1η εναγομένη) πιστοποιητικού διεθνούς ασφαλίσεως, και ως εκ
τούτου, υπάρχει τοπική αρμοδιότητα, λόγω της σύναψης της συμβάσεως στην
Ελλάδα, και εντεύθεν και διεθνής δικαιοδοσία των Ελληνικών Δικαστηρίων προς
εκδίκαση της ένδικης αγωγής, πρέπει ν' απορριφθεί ως κατ' ουσίαν αβάσιμος,
εφόσον στην προκειμένη περίπτωση, η σύμβαση καταρτίσθηκε στην ..., κατ' άρθρο
192 ΑΚ, και δεν συντρέχει περίπτωση υπαγόμενη στο άρθρο 193 του ΑΚ, και
συνεπώς δεν πληρούται η απαραίτητη προϋπόθεση της ύπαρξης τοπικής
αρμοδιότητας (βλ. Αθαν. Κρητικό "Αποζημίωση από τροχαία ατυχήματα",
συμπλ. Β' 2005, αριθ. 2574-2575 σελ. 269). Επομένως το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο
που έκρινε ομοίως, δεν έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και
ορθώς εξετίμησε τις αποδείξεις, και πρέπει η υπό κρίση έφεση ν' απορριφθεί,
ως κατ' ουσίαν αβάσιμη". Έτσι, όμως, που έκρινε το Εφετείο, αναφορικά με
την αγωγή κατά της αναιρεσίβλητης αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρείας, κατά
παράβαση των διατάξεων των άρθρων 3 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ και 9 παρ. 1 του
Κανονισμού (Ε.Κ) 44/2001, κήρυξε απαράδεκτο. Επομένως, ο μοναδικός λόγος
αναιρέσεως, κατ' εκτίμηση από το εδάφιο 14 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ είναι
βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός, συνακόλουθα δε και η συζήτηση αναιρέσεως,
με αποτέλεσμα να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, να παραπεμφθεί η υπόθεση
για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, αφού είναι δυνατή η σύνθεσή του από
άλλους δικαστές (άρθ. 580 παρ. 3 Κ.Πολ.Δ.) και να καταδικασθεί η
αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντα (άρθ. 176 και 183
Κ.Πολ.Δ., όπως στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 392/2008 απόφαση του Εφετείου Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση, για περαιτέρω εκδίκαση στο
ίδιο Εφετείο, που θα συγκροτηθεί από άλλους Δικαστές.
Καταδικάζει την αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα
του αναιρεσείοντα, που ορίζει σε δύο χιλιάδες τριακόσια (2300).
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε
στην Αθήνα στις 15 Μαρτίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση, στο
ακροατήριό του στις 14 Απριλίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
|
Πρόεδρος:
|
Διονύσιος Γιαννακόπουλος
|
Δικηγόροι:
|
Λ. Κουλούρη
|
Εισηγητές:
|
Δημητρούλα Υφαντή
|
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Δικαστήριο:
|
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
|
Τόπος:
|
ΑΘΗΝΑ
|
Αριθ. Απόφασης:
|
2163
|
Ετος:
|
2009
|
Περίληψη
Αυτοκινητικό ατύχημα στην αλλοδαπή - Νομική θέση
παθόντος -Διεθνής δικαιοδοσία επί ατυχήματος στην αλλοδαπή, κατά τον Καν (ΕΚ)
44/2001 - Δικαιοδοσία ελληνικού δικαστηρίου για εναγωγή αλλοδαπού ασφαλιστή -
Αναίρεση για εσφαλμένη διάγνωση δικονομικού ανίσχυρου - Εσφαλμένη απόρριψη
αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας -. Ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην
αλλοδαπή αυτοκινήτου (ασφαλιστική εταιρία του Ην. Βασιλείου για ατύχημα που
έγινε εκεί) μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος
ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία
την οποία υπέστη από αυτό. Εξάλλου, κατά το άρθρο 559 αριθ. 14 Κ.Πολ.Δ.,
ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και αν το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε
απαράδεκτο. Κατά συνέπεια, η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για έλλειψη
δικαιοδοσίας ιδρύει τον ως άνω λόγο αναιρέσεως (Ολ. ΑΠ 2/1999). Αναίρεση της
απόφασης με τον υπ’ αριθ. 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔ λόγο, λόγω εσφαλμένης απόρριψης
της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας.
|
Κείμενο Απόφασης
Αριθμός 2163/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Διονύσιο
Γιαννακόπουλο, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ελευθέριο Μάλλιο, Γεωργία
Λαλούση, Ευτύχιο Παλαιοκαστρίτη και Δημητρούλα Υφαντή, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του,
στις 25 Σεπτεμβρίου 2009, με την παρουσία και του Γραμματέα Γεωργίου Φιστούρη
για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Χ1, ο
οποίος εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Λαμπρινή Κουλούρη με
δήλωση κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου:
Ασφαλιστικής Εταιρίας με την επωνυμία "ROYAL AND SUN ALLIANCE", που
εδρεύει στην Μεγάλη Βρετανία και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία εκπροσωπήθηκε
από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ιωάννη Καραγκούνη με δήλωση κατ' άρθρο 242
παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με
την από 8/8/2005 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές
Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 4297/2006 οριστική του ίδιου
Δικαστηρίου και 7270/2007 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας
απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 14/11/2008 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της
αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως
σημειώνεται πιο πάνω. Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Δημητρούλα Υφαντή ανέγνωσε την
από 14/9/2009 έκθεσή της, με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της από
14-11-2008 αίτησης αναίρεσης, και την αναίρεση της προσβαλλομένης υπ.' αριθμ.
7170/2007 κατά το μέρος της μόνο που αφορά την αναιρεσίβλητη εταιρεία.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ο Κανονισμός (Ε.Κ.) με αριθμό 44/2001 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 ορίζει τα
ακόλουθα:" 1. Ο ασφαλιστής που έχει την κατοικία του στο έδαφος
κράτους-μέλους μπορεί να εναχθεί : α) ενώπιον των δικαστηρίων του
κράτους-μέλους όπου έχει την κατοικία του ή β) σε άλλο κράτος-μέλος, εφ' όσον
την αγωγή έχει ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος του ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο
δικαιούχος, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου όπου ο ενάγων έχει την κατοικία
ή... γ)...., 2. ....". Εξ άλλου στο άρθρο 11 του άνω Κανονισμού (άρθρ.
10 Συμβάσεως Βρυξελλών) με τίτλο "προσεπίκληση και ευθεία αγωγή"
ορίζονται τα ακόλουθα: 1) Σε υποθέσεις ασφάλισης αστικής ευθύνης, ο ασφαλιστής
μπορεί επίσης να προσεπικληθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει επιληφθεί της
αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλισμένου, αν το δίκαιο του δικαστηρίου το
επιτρέπει. 2) Οι διατάξεις των άρθρ. 8,9 και 10 εφαρμόζονται σε περίπτωση
ευθείας αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλιστή, εφ' όσον η ευθεία αγωγή
επιτρέπεται". Εν όψει της παραπομπής της παρ. 2 του άρθρου 11 του άνω
Κανονισμού στο άρθρ. 9 του ιδίου Κανονισμού γεννήθηκε το ζήτημα κατά πόσο ο
ζημιωθείς σε αυτοκινητικό ατύχημα δύναται να χαρακτηρισθεί ως δικαιούχος κατά
την έννοια της β' περιπτώσεως της παρ. 1 του άρθρ. 9 του Κανονισμού. Η
ερμηνευτική αυτή εκδοχή είναι πρόδηλο ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα του
ζημιωθέντος, αφού για την περίπτωση που αυτός χρειασθεί να ασκήσει αγωγή για
την διεκδίκηση των αξιώσεων του έχει τη δυνατότητα να εγείρει αυτή και
ενώπιον δικαστηρίου της χώρας της κατοικίας του με προφανή τα εντεύθεν γι'
αυτόν πλεονεκτήματα. Εν όψει δε της αμφισβητήσεως που δημιουργήθηκε για το
ανωτέρω ζήτημα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) ύστερα από την
αποστολή σχετικού ερωτήματος από το γερμανικό Ακυρωτικό αποφάνθηκε ως
ακολούθως: Η παραπομπή του άρθρου 11 παρ. 2 του Κανονισμού (Ε.Κ.) 44/2001 του
Συμβουλίου της 22-12-2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και
εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 παρ. 1
στοιχείο β' του Κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια, ότι ο
ζημιωθείς μπορεί να ασκήσει ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου της κατοικίας
του σε κράτος-μέλος ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον το οικείο δίκαιο
επιτρέπει την άσκηση τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει την έδρα του στο
έδαφος κράτους-μέλους. Ήδη τέτοια ρύθμιση εισάγεται με το άρθρο 5 του Πέμπτης
Κοινοτικής Οδηγίας της 11-5-2005, η οποία θα έπρεπε να καταστεί εσωτερικό
δίκαιο μέχρι 11-6-2007. Με βάση τα όσα προεκτέθηκαν ο αλλοδαπός ασφαλιστής
του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα
και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα
επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη από αυτό. Εξάλλου, κατά
το άρθρο 559 αριθ. 14 Κ.Πολ.Δ., ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και αν το
δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε απαράδεκτο. Κατά συνέπεια, η εσφαλμένη
απόρριψη της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον ως άνω λόγο αναιρέσεως
(Ολ. ΑΠ 2/1999). Στην προκειμένη περίπτωση, το Εφετείο με την προσβαλλόμενη
απόφασή του δέχθηκε τα ακόλουθα: "Στην προκειμένη περίπτωση, ο ενάγων Χ1
εκθέτει στην από 8-8-2005 ένδικη αγωγή του, ότι διατηρεί ατομική επιχείρηση
διενέργειας διεθνών μεταφορών, με έδρα το ..., έχει Ελληνική Ιθαγένεια, με
μόνιμη κατοικία στην Ελλάδα. Στις 25-8-2003, ο υπ'αριθμ. κυκλοφορίας ...
ελκυστήρας, ιδιοκτησίας του, με οδηγό τον ..., προστηθείς στην οδήγηση
απ'αυτόν, ευρισκόμενος στο ... της Μεγάλης Βρετανίας, συγκρούσθηκε με το
υπ'αριθμ. κυκλοφορίας ... Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητο, ιδιοκτησίας του ..., οδηγούμενο
από τον ίδιο. Αποκλειστικά υπαίτιος για την ένδικη σύγκρουση τυγχάνει ο, ως
άνω, οδηγός του υπ'αριθμ. κυκλοφορίας ... Ι.Χ.Ε. αυτ/του, το οποίο ήταν
ασφαλισμένο με το υπ'αριθμ. ... ασφαλιστήριο για τις έναντι τρίτων ζημίες
στην πρώτη εναγομένη ασφαλιστική εταιρία με την επωνυμία "ROYAL AND SUN
ALLIANCE". με έδρα το West Sussex της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία
ανεγνώρισε την υπαιτιότητα του ασφαλισμένου της και όρισε διακανονιστή ζημιών
στην Ελλάδα τη δεύτερη εναγομένη ετερόρρυθμη εταιρία με την επωνυμία
"... Ε.Ε.", με έδρα την .... Ζητεί, δε, να υποχρεωθούν οι
εναγόμενες, εις ολόκληρον εκάστη, να του καταβάλουν το συνολικό ποσό των
26.364,65 ευρώ, με το νόμιμο τόκο για το ποσό των 1.089.15 ευρώ από τις
21-8-2004, ημερομηνία, που παρήλθε η τρίμηνη προθεσμία για αναγγελία της
ζημίας, άλλως επικουρικά από την επίδοση της αγωγής μέχρι την εξόφλησή του
και για το υπόλοιπο ποσό των 25.275,50 ευρώ από την επίδοση της αγωγής μέχρι
την εξόφλησή του". Όμως, η πιο πάνω αγωγή πρέπει να απορριφθεί, όσον
αφορά τη δεύτερη εναγομένη, ετερόρρυθμη εταιρία, για έλλειψη παθητικής
νομιμοποίησης. Όσον αφορά την πρώτη εναγόμενη αλλοδαπή ασφαλιστική εταιρία, η
ένδικη αγωγή πρέπει να απορριφθεί για έλλειψη δικαιοδοσίας των Ελληνικών
Δικαστηρίων, δεδομένου ότι το ένδικο ατύχημα έλαβε χώρα στη Μεγάλη Βρετανία
και η πιο πάνω ασφαλιστική εταιρία είχε την έδρα της στη Μεγάλη Βρετανία
χωρίς να έχει αντίκλητο στην Ελλάδα. Σύμφωνα, δε, με όσα προαναφέρθηκαν στη
μείζονα σκέψη, η δραστηριότητα του αντιπροσώπου για το διακανονισμό των
ζημιών δεν αρκεί για να απονείμει δικαιοδοσία στο Κράτος-μέλος, όπου διαμένει
ο ζημιωθείς, όπως στην προκειμένη περίπτωση στην Ελλάδα, όπου είναι ο τόπος
κατοικίας του ζημιωθέντος ενάγοντα και ο διορισμός του δεν συνιστά
εγκατάσταση ή υποκατάσταση της αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρίας ούτε κατά την
έννοια της Σύμβασης των Βρυξελλών για τη διεθνή δικαιοδοσία. Αν ο παθών δεν
ικανοποιηθεί τελικά από την προσφορά ικανοποίησης, που του έχει κάνει ο
διακανονιστής ζημιών ή ο ασφαλιστής εξώδικα, τότε θα πρέπει να απευθυνθεί στα
Δικαστήρια της χώρας, όπου έχει την έδρα του ο ασφαλιστής ή την κατοικία του
ο υπαίτιος οδηγός. Τέλος, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν στη μείζονα σκέψη, ο
παθών ενάγων δεν δύναται να θεωρηθεί δικαιούχος κατά την έννοια της β'
περίπτωσης της παρ. 1 του άρθρου 9 του Κανονισμού (Ε.Κ.) με αριθμό 44/2001
του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την
αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις,
δεδομένου ότι μόνο ο συμβατικά δικαιούχος μπορεί να θεωρηθεί και όχι ο
ζημιωθείς ενός αυτοκινητικού ατυχήματος, όπως στην προκειμένη περίπτωση ο
παθών ενάγων. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, η εκκαλουμένη απόφαση εσφαλμένα το
νόμο ερμήνευσε και πλημμελώς τις αποδείξεις εκτίμησε, αφού δέχθηκε εν μέρει
την ένδικη αγωγή και υποχρέωσε τις εναγόμενες, εις ολόκληρον εκάστη, να
καταβάλουν στον ενάγοντα το ποσό των 9.864,65 ευρώ, με το νόμιμο τόκο από την
επομένη της επίδοσης της αγωγής μέχρι την εξόφλησή του και αναγνώρισε ότι οι
εναγόμενες οφείλουν να καταβάλουν, εις ολόκληρον εκάστη, στον ενάγοντα το
ποσό των 12.500 ευρώ, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής μέχρι την
εξόφληση του, ενώ έπρεπε να απορρίψει την πιο πάνω αγωγή, για έλλειψη παθητικής
νομιμοποίησης, όσον αφορά τη δεύτερη ενάγουσα και για έλλειψη δικαιοδοσίας
των Ελληνικών Δικαστηρίων, όσον αφορά την πρώτη ενάγουσα αλλοδαπή ασφαλιστική
εταιρία. Γιαυτό οι σχετικοί λόγοι της πιο πάνω έφεσης είναι βάσιμοι από
ουσιαστική άποψη και πρέπει να γίνει δεκτή αυτή, ως βάσιμη κατ'ουσίαν.
Πρέπει, επομένως, να εξαφανισθεί η εκκαλουμένη απόφαση, να κρατηθεί η υπόθεση
από το Δικαστήριο αυτό για ουσιαστική εκδίκαση (αρθρ. 535 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ.)
και να απορριφθεί η ένδικη αγωγή, για έλλειψη παθητικής νομιμοποίησης, όσον
αφορά τη δεύτερη εναγόμενη και για έλλειψη δικαιοδοσίας των Ελληνικών
Δικαστηρίων, όσον αφορά την πρώτη εναγόμενη αλλοδαπή ασφαλιστική
εταιρία". Έτσι, όμως, που έκρινε το Εφετείο, αναφορικά με την αγωγή κατά
της αναιρεσίβλητης αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρείας, κατά της οποίας και
μόνον απευθύνεται η ένδικη αίτηση, όχι δε και κατά της δεύτερης εναγομένης,
κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 3 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ., και 9 παρ. 1 του
Κανονισμού (Ε.Κ.) 44/2001, κήρυξε απαράδεκτο. Επομένως, ο μοναδικός λόγος
αναιρέσεως, κατ' εκτίμηση, από το εδάφιο 14 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ., είναι
βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός.
Μετά τα παραπάνω, πρέπει να
αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση κατά το μέρος της μόνο που αφορά την
αναιρεσίβλητη Ασφαλιστική Εταιρεία, να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω
εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, κατά το αναιρούμενο μέρος της, αφού είναι δυνατή η
σύνθεσή του από άλλους δικαστές, (αρθρ.580 παρ.3 Κ.Πολ.Δ.) και να
καταδικαστεί η αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος (άρθρα
176 κα 183 ΚΠολΔ), όπως στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την αριθ. 7270/2007 απόφαση του Εφετείου
Αθηνών κατά τα εις το σκεπτικό.
Παραπέμπει την υπόθεση, για
περαιτέρω εκδίκαση, στο ίδιο Εφετείο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές.
Καταδικάζει την
αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος, τα οποία ορίζει σε δύο
χιλιάδες τριακόσια (2.300) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε
στην Αθήνα, στις 3 Νοεμβρίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε
δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 20 Νοεμβρίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
|
Πρόεδρος:
|
Διονύσιος Γιαννακόπουλος
|
Δικηγόροι:
|
Λαμπρινή Κουλούρη, Ιωάννης Καραγκούνης
|
Εισηγητές:
|
Δημητρούλα Υφαντή
|
