Παρασκευή 5 Αυγούστου 2016

ΣτΕ 369/2016: ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΘΡΟΥ 26 ΤΟΥ Ν. 1337/1983,ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΔΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ,Η ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΟΙΚΟΠΕΔΩΝ ΜΗ ΑΡΤΙΩΝ ΑΛΛΑ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΙΜΩΝ

  Αφορά την μεμονωμένη πράξη εφαρμογής τμήματος της περιοχής δεύτερης κατοικίας "Παραλίας" του άλλοτε Δήμου Καλυβίων Θορικού (και ήδη ομώνυμης ΔΕ του Δήμου Σαρωνικού) , που κυρώθηκε με την  υπ' αριθμό  9121/1482/31.5.2005 απόφαση του Νομάρχη Ανατολικής Αττικής.
  Είναι αξιοσημείωτα τα εξής: α) η σχετική διάταξη κρίθηκε αντισυνταγματική από το ΣτΕ, παρά το ότι υπήρξαν δύο προσπάθειες βελτίωσής της και β) όπως επισημαίνει το Δικαστήριο, κατά την πράξη εφαρμογής, παρεισέφρησαν αντισυνταγματικές ρυθμίσεις, με βάση την παραπάνω διάταξη,  οι οποίες είχαν απαλειφθεί από το ΠΔ κήρυξης της σχετικής Πολεοδομικής Μελέτης, λόγω της γνωμοδότησης του ΣτΕ, κατά τον έλεγχο της νομιμότητας του σχεδίου του προεδρικού αυτού διατάγματος!.
  Τέλος, ο Δήμος Σαρωνικού, όπως θα διαπιστώσετε ΕΔΩ, απτόητος ανέθεσε σε δικηγόρο να συντάξει σχέδιο νόμου!,  έχοντας ίσως εξασφαλίσει την συγκατάθεση της Κυβέρνησης και της  πλειοψηφίας της Βουλής, έτσι ώστε να παρακαμφθούν οι επανειλημμένες αρνητικές αποφάσεις του ΣτΕ (σχετικό βίντεο στο τέλος).
   Ποιος ξέρει; Ο επιμένων νικά!    




           ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 
Δικαστήριο: ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
Τόπος: ΑΘΗΝΑ
Αριθ. Απόφασης: 369
Ετος: 2016

Περίληψη

Παράνομη κύρωση μεμονωμένης πράξης εφαρμογής για την παραλία Καλυβίων -. Κατ’ αντίθεση προς τα οριζόμενα στο προαναφερθέν διάταγμα εγκρίσεως της πολεοδομικής μελέτης, σύμφωνα με το οποίο άρτια είναι μόνο τα οικόπεδα που έχουν ελάχιστο εμβαδόν 600,00 τ.μ. και ελάχιστο πρόσωπο δέκα μέτρα, με την προσβαλλόμενη πράξη εφαρμογής δημιουργούνται, πρωτογενώς, κατά παρέκκλιση άρτια οικόπεδα, δυνάμει διατάξεων που είναι αντισυνταγματικές, η επίδικη πράξη εφαρμογής δεν είναι νόμιμη και για το λόγο αυτό, που προβάλλεται παραδεκτώς, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση.

Κείμενο Απόφασης

ΣτΕ 369/2016 

... Επειδή, με την κρινόμενη έφεση ζητείται, η εξαφάνιση της 1461/2009 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως του εκκαλούντος κατά της 9121/1482/31.5.2005 αποφάσεως του Νομάρχη Ανατολικής Αττικής. Με τη νομαρχιακή αυτή απόφαση κυρώθηκε «η μεμονωμένη πράξη εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης των οικοδομικών τετραγώνων που εφάπτονται στην Λεωφόρο Καλυβίων εντός του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου Παραλίας Καλυβίων του Δήμου Καλυβίων Θορικού». Η ανωτέρω έφεση ασκείται εμπροθέσμως την 28.6.2010, εντός έτους από τη δημοσίευση (29.6.2009) της εκκαλουμένης αποφάσεως, η οποία δεν προκύπτει ότι κοινοποιήθηκε στον εκκαλούντα (άρθρ. 58 παρ. 3 π.δ. 18/1989, Α΄ 8), και εν γένει παραδεκτώς.

    Επειδή, μετά το άρθρο 3 παρ. 1 και 3 περιπτ. θ΄ του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), σε συνδυασμό με το άρθρο 283 παρ. 2 του ίδιου νόμου, σύμφωνα με το οποίο: «Από την έναρξη λειτουργίας των περιφερειών καταργούνται οι ενιαίες νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και τα νομαρχιακά διαμερίσματα. Οι περιφέρειες υπεισέρχονται, αυτοδικαίως, μετά την έναρξη ασκήσεως των αρμοδιοτήτων τους, σε όλα τα δικαιώματα, περιλαμβανομένων και των εμπραγμάτων, καθώς και στις υποχρεώσεις, των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Οι εκκρεμείς, κατά την έναρξη ασκήσεως των αρμοδιοτήτων τους, δίκες των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, συνεχίζονται, αυτοδικαίως, από τις ιδρυόμενες περιφέρειες, χωρίς να διακόπτονται και χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικαστική πράξη συνέχισης για την κάθε μία από αυτές», μετά την κατάργηση της εφεσίβλητης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ανατολικής Αττικής, η παρούσα δίκη με το προαναφερθέν αντικείμενο συνεχίζεται αυτοδικαίως κατά της Περιφέρειας Αττικής. Νομίμως δε συζητήθηκε η υπόθεση καίτοι δεν παρέστη η καθ’ ης Περιφέρεια εφόσον, όπως προκύπτει από το οικείο αποδεικτικό, αντίγραφο της κρινόμενης εφέσεως, καθώς και της σχετικής πράξεως του Προέδρου του Ε΄ Τμήματος του Δικαστηρίου περί ορισμού εισηγητή και δικασίμου επιδόθηκαν, νομοτύπως και εμπροθέσμως την 2.4.2012 στην καθ’ης η έφεση Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση από τον Αρχιφύλακα του Α. Τ. Παλλήνης Γεώργιο Γεωργαλά.

    Επειδή, ο Δήμος Σαρωνικού Αττικής, καθολικός διάδοχος δυνάμει του προαναφερθέντος ν. 3852/2010 του Δήμου Καλυβίων Θορικού που είχε ασκήσει πρωτοδίκως παρέμβαση υπέρ του κύρους της επίδικης νομαρχιακής αποφάσεως, παραδεκτώς ζητεί την απόρριψη της εφέσεως με το κατατεθέν από 19.3.2014 υπόμνημά του.

    Επειδή, κατά το άρθρο 25 του ν. 1337/1983 (Α΄ 33) υπό τον τίτλο «Οικοδόμηση σε μη άρτια οικόπεδα», όπως αρχικώς ίσχυε, «1. Οικόπεδα εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων που δεν καλύπτουν όλες τις προϋποθέσεις αρτιότητας κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση της περιοχής και που έχουν δημιουργηθεί πριν από την ισχύ του ν. 651/1977 … μπορεί κατ’ εξαίρεση να οικοδομηθούν αν έχουν μία πλευρά τους τουλάχιστον 4,00 μ. σε κοινόχρηστη οδό ή πλατεία και αν μέσα σ’ αυτά, μετά την αφαίρεση των υποχρεωτικών ακάλυπτων χώρων, είναι δυνατή η ανέγερση κτηρίου εμβαδού τουλάχιστον 25,00 τ.μ. και ελάχιστης πλευράς τουλάχιστον 4,00 μ. Το ίδιο ισχύει και για οικόπεδα που έχουν γίνει μη άρτια λόγω ρυμοτόμησης, άσχετα με το χρόνο αυτής και άσχετα αν αυτά προέρχονται από παραχώρηση ή από άλλη μεταβιβαστική αιτία. Αν δύο ή περισσότερα γειτονικά οικόπεδα της παραγράφου αυτής συνενωθούν, το οικόπεδο που θα προκύψει από την συνένωση εμπίπτει στις διατάξεις της παραγράφου αυτής. 2. Η δόμηση στα οικόπεδα αυτά γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες δόμησης που ισχύουν στην περιοχή. Η άδεια χορηγείται πάντοτε ύστερα από έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου [Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) κατά το άρθρο 3 παρ. 3 του ν. 1577/198 (Α΄ 210)], που μπορεί ιδιαίτερα να επιβάλλει περιορισμούς στον αριθμό των ορόφων ή στον όγκο και γενικά στη διαμόρφωση του κτηρίου σε περιπτώσεις που βλάπτεται εμφανώς το περιβάλλον. 3. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή στα οικόπεδα του άρθρου αυτού η κατασκευή κτηρίου ελάχιστης επιφάνειας 25 τ.μ., τότε το οικόπεδο προσκυρώνεται υποχρεωτικά σύμφωνα με τις σχετικές πολεοδομικές διατάξεις». Όπως κρίθηκε (ΣΕ 106/1991 Ολομ, 2636/2000 κ.ά.), η ρύθμιση αυτή αντίκειται στο άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος, διότι η ανοικοδόμηση τόσο μικρών και ακατάλληλων, λόγω των διαστάσεών τους, μη αρτίων οικοπέδων, τα οποία άλλως θα μπορούσαν είτε να τακτοποιηθούν ή να προσκυρωθούν, με αποτέλεσμα την καλύτερα οργανωμένη δόμηση, είτε και να ορισθούν ως κοινόχρηστος χώρος, ενέχει ανεπίτρεπτη επιδείνωση του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος. Η διάταξη αυτή αντικαταστάθηκε αρχικώς με το άρθρο 5 παρ. 8 του ν. 2052/1992 (Α΄ 94), ως εξής: «1. Οικόπεδα εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων, που δεν καλύπτουν όλες τις προϋποθέσεις αρτιότητας κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση της περιοχής και που έχουν δημιουργηθεί πριν από την ισχύ του ν. 651/1977 … μπορεί κατ’ εξαίρεση να οικοδομηθούν αν έχουν μία πλευρά τους τουλάχιστον 5,00 μ. σε κοινόχρηστη οδό ή πλατεία και αν μέσα σ’ αυτά, μετά την αφαίρεση των υποχρεωτικών ακάλυπτων χώρων, είναι δυνατή η ανέγερση κτηρίου εμβαδού τουλάχιστον 50,00 τ.μ. και ελάχιστης πλευράς τουλάχιστον 5,00 μ. Το ίδιο ισχύει και για οικόπεδα που έχουν γίνει μη άρτια λόγω ρυμοτόμησης, άσχετα με τον χρόνο αυτής και άσχετα αν αυτά προέρχονται από παραχώρηση ή άλλη μεταβιβαστική αιτία. Αν δύο ή περισσότερα γειτονικά οικόπεδα της παραγράφου αυτής συνενωθούν, το οικόπεδο που θα προκύψει από την συνένωση εμπίπτει στις διατάξεις της παραγράφου αυτής. 2. Η δόμηση στα οικόπεδα αυτά γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες δόμησης που ισχύουν στην περιοχή. Η άδεια χορηγείται πάντοτε ύστερα από έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, που μπορεί να επιβάλει περιορισμούς στον αριθμό των ορόφων ή στον όγκο και γενικά στη διαμόρφωση του κτηρίου σε περιπτώσεις, που βλάπτεται εμφανώς το περιβάλλον. 3. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή στα οικόπεδα του άρθρου αυτού η κατασκευή κτιρίου ελάχιστης επιφάνειας 50,00 τ.μ. και ελάχιστης πλευράς τουλάχιστον 5,00 μ., τότε τα οικόπεδα προσκυρώνονται υποχρεωτικά σύμφωνα με τις σχετικές πολεοδομικές διατάξεις». Κατά τη νομολογία (ΣΕ 173/1998 Ολομ, 2473/2000 κ.ά.), και οι ρυθμίσεις του άρθρου 5 παρ. 8 του ν. 2050/1992 είναι αντισυνταγματικές καθόσον με αυτές επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις που δεν συνδέονται με πολεοδομικό, για κάθε μία περιοχή της χώρας, σχεδιασμό η οικοδόμηση μη αρτίων, κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση, οικοπέδων, κατά παράβαση του άρθρου 24 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο επιβάλλει την πολεοδομική διαμόρφωση βάσει ενός ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή σχεδιασμού υπαγορευομένου από πολεοδομικά κριτήρια και προσαρμοσμένου στην ιδιομορφία και την εν γένει φυσιογνωμία, καθώς και τις ανάγκες κάθε περιοχής. Ακολούθως, με το άρθρο 27 του ν. 2742/1999 (Α΄ 207) αντικαταστάθηκε εκ νέου το άρθρο 25 του ν. 1337/1983, ως εξής: «1. Οικόπεδα εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων, που δεν καλύπτουν όλες τις προϋποθέσεις αρτιότητας κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση της περιοχής και που έχουν δημιουργηθεί πριν από την ισχύ του ν. 651/1977 … μπορεί κατ’ εξαίρεση να οικοδομηθούν εφόσον: (α) Έχουν μία πλευρά τους τουλάχιστον 5,00 μ. σε κοινόχρηστο χώρο. (β) Μέσα σε αυτά, βάσει του ισχύοντος ΣΔ της περιοχής και μετά την αφαίρεση των υποχρεωτικά ακάλυπτων χώρων, εγγράφεται κτήριο εμβαδού τουλάχιστον 50,00 τ.μ. και ελάχιστης πλευράς 5,00 μ … 2. α. Ο συντελεστής δόμησης των οικοπέδων της παραγράφου 1 καθορίζεται με βάση το εμβαδόν της κατά παρέκκλιση αρτιότητας οικοπέδων ή του κανόνα όπου δεν ορίζεται παρέκκλιση, ως εξής: … β. Η οικοδομική άδεια … χορηγείται μόνο ύστερα από έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, που μπορεί να επιβάλλει περιορισμούς στον αριθμό των ορόφων ή στον όγκο και γενικά στη διαμόρφωση του κτηρίου σε περίπτωση που βλάπτεται εμφανώς το περιβάλλον. γ. Η δόμηση στα παραπάνω οικόπεδα γίνεται κατά τα λοιπά σύμφωνα με τους όρους και περιορισμούς δόμησης που ισχύουν στην περιοχή». Οι διατάξεις δε αυτές κρίθηκαν επίσης αντισυνταγματικές (ΣΕ 4086/2014).
    Επειδή, με το π.δ. της 14.9.1995 (Δ΄ 723) εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη τμήματος της περιοχής δεύτερης κατοικίας «Παραλίας» του Δήμου Καλυβίων Θορικού. Το ως άνω διάταγμα ρυθμίζει ως εξής τα όρια αρτιότητας των οικοπέδων: (α) ελάχιστο πρόσωπο δέκα μέτρα, (β) ελάχιστο εμβαδόν 600,00 τ.μ. Επιπλέον των προϋποθέσεων αυτών απαιτείται στο οικοδομήσιμο τμήμα του οικοπέδου να εγγράφεται κάτοψη κτηρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50,00 τ.μ. και ελάχιστη πλευρά 5,00 μ. και να μη πρόκειται για οικόπεδα που δημιουργήθηκαν από κατάτμηση κατά παράβαση των διατάξεων του π.δ/τος της 22.6/7.7.1983 περί καθορισμού ΖΟΕ και κατώτατου ορίου κατατμήσεως στην εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών περιοχή του Νομού Αττικής (Δ΄ 284). Το διάταγμα αυτό εκδόθηκε κατά τις διατάξεις, μεταξύ άλλων, του άρθρου 7 του προαναφερθέντος ν. 1337/1983, των άρθρων 1 και 2 του ν. 2242/1994 (Α΄ 162) για την πολεοδόμηση περιοχών β΄ κατοικίας σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου και του άρθρου 15 του ν. 1515/1985 (Α΄ 18), και κατόπιν της 451/1995 γνωμοδοτήσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας. Με τη γνωμοδότηση αυτή κρίθηκαν μη νόμιμες, ως μη δικαιολογούμενες βάσει πολεοδομικών κριτηρίων, και συνεπώς διαγραπτέες οι διατάξεις του υποβληθέντος προς επεξεργασία σχεδίου με τις οποίες η Διοίκηση επιχειρούσε να θεσπίσει παρεκκλίσεις από τους κανόνες αρτιότητας και ελαχίστου προσώπου των οικοπέδων. Με την επίδικη 9121/1482/31.5.2005 απόφαση του Νομάρχη Ανατολικής Αττικής κυρώθηκε η πράξη εφαρμογής της ανωτέρω πολεοδομικής μελέτης για τα οικοδομικά τετράγωνα που εφάπτονται στην Λεωφόρο Καλυβίων. Ο ήδη εκκαλών, κάτοικος Καλυβίων και κύριος ακινήτου το οποίο περιλαμβάνεται στο οικοδομικό τετράγωνο 691, που εμπίπτει στο πεδίο ρυθμίσεως της εν λόγω νομαρχιακής αποφάσεως, άσκησε αίτηση ακυρώσεως κατ’ αυτής,...

προέβαλε δε ότι είναι μη νόμιμη και ακυρωτέα στο σύνολό της, καθόσον με την κυρωθείσα πράξη εφαρμογής δημιουργούνται ενενήντα [90] μη άρτια αλλά οικοδομήσιμα οικόπεδα, δυνάμει των αντισυνταγματικών διατάξεων του ανωτέρω άρθρου 25 του ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε αρχικώς με το άρθρο 8 παρ. 5 του ν. 2052/1992 και ακολούθως με το άρθρο 27 του ν. 2742/1999. Στην αίτηση ακυρώσεως προσδιορίζονται κατά τρόπο συγκεκριμένο, με μνεία των οικοδομικών τετραγώνων, τα κατά παρέκκλιση οικοδομήσιμα οικόπεδα, τα οποία δημιουργούνται κατά τον αιτούντα με την πράξη εφαρμογής. Με την εκκαλουμένη ο λόγος αυτός απορρίφθηκε, «προεχόντως, ως προβαλλόμενος άνευ εννόμου συμφέροντος», με την αιτιολογία ότι η εισφορά σε γη που επιβλήθηκε στο ακίνητο του αιτούντος δεν διατέθηκε για τη δημιουργία κατά παρέκκλιση αρτίου οικοπέδου κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω διατάξεως του άρθρου 25 του ν. 1337/1983. Στη συνέχεια δε απορρίφθηκε η ασκηθείσα αίτηση ακυρώσεως. Επειδή, όπως προβάλλεται βασίμως με την κρινόμενη έφεση, η ανωτέρω κρίση της εκκαλουμένης δεν είναι νόμιμη, καθόσον ο αιτών, ως κάτοικος Καλυβίων και ιδιοκτήτης ακινήτου στην περιοχή την οποία αφορά η προσβληθείσα νομαρχιακή απόφαση, έχει έννομο συμφέρον να προβάλει όχι μόνο λόγους ακυρώσεως που πλήττουν τη διαρρύθμιση του δικού του ακινήτου, αλλά και λόγους που αφορούν τη νομιμότητα της πράξεως εφαρμογής σε σχέση προς τις απορρέουσες από το άρθρο 24 του Συντάγματος επιταγές προστασίας του οικιστικού περιβάλλοντος, όπως ο λόγος περί δημιουργίας κατά παρέκκλιση οικοδομήσιμων οικοπέδων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 25 του ν. 1337/1983. Πρέπει, συνεπώς, να γίνει δεκτή η κρινόμενη έφεση, να εξαφανισθεί η εκκαλουμένη και να δικασθεί στη συνέχεια η αίτηση ακυρώσεως.
    Επειδή, κατ’ αντίθεση προς τα οριζόμενα στο προαναφερθέν διάταγμα εγκρίσεως της πολεοδομικής μελέτης, σύμφωνα με το οποίο άρτια είναι μόνο τα οικόπεδα που έχουν ελάχιστο εμβαδόν 600,00 τ.μ. και ελάχιστο πρόσωπο δέκα μέτρα, με την προσβαλλόμενη πράξη εφαρμογής δημιουργούνται, πρωτογενώς, όπως δεν αμφισβητεί η καθ’ης Περιφέρεια Αττικής στο 105034/2012/14.8.2012 έγγραφο της προς το Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά παρέκκλιση άρτια οικόπεδα, δυνάμει των ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 25 του ν. 1337/1983. Δοθέντος, όμως, ότι κατά τα ήδη εκτεθέντα (βλ. σκέψη 5) οι διατάξεις αυτές του ν. 1337/1983 είναι αντισυνταγματικές, η επίδικη πράξη εφαρμογής δεν είναι νόμιμη και για τον λόγο αυτό, που προβάλλεται παραδεκτώς κατά τα ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση. Ενόψει δε της φύσεως της σχετικής πλημμέλειας, η 9121/1482/31.5.2005 απόφαση του Νομάρχη Ανατολικής Αττικής πρέπει να ακυρωθεί στο σύνολό της και να αναπεμφθεί η υπόθεση στη Διοίκηση για νέα νόμιμη κρίση. 



Πρόεδρος: Ν. Ρόζος
Δικηγόροι: Αθ. Καρέλας, Ευ. Χατζηγιαννάκης
Εισηγητές: Ο. Παπαδοπούλου
Λήμματα: Παράνομη κύρωση μεμονωμένης πράξης εφαρμογής για την παραλία Καλυβίων